Tímarit Máls og menningar - 01.05.1953, Síða 34

24
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
og vildu engum sættum taka. Tókust því engar sættir þrátt fyrir milli-
göngu Bandaríkjanna og stuðning Rússa við þær tilraunir.
f stríðslokin voru Bandaríkjamenn á báðum áttum, hvort þeir skyldu
stySja Kuo-min-tang stjórnina eSa láta kínversk mál afskiptalaus. Töldu
ýmsir af sérfræSingum Roosevelts forseta í utanríkismálum aS Kuo-
min-tang stjómin væri ekki þess verS aS hún væri studd lengur, en þó
varS þaS ofan á aS Bandaríkjastjórn snerist til stuSnings viS Kuo-
min-tang stjórnina, en þó ekki ákveSnara en þaS í fyrstu aS hún reyndi
aS miSla máluin í deilunni viS kommúnista. Sú málamiSlun bar þó eng-
an árangur og bjó Kuo-min-tang stjórnin út her er taldi rúmlega 4
milljónir manna gegn landssvæSum kommúnista í NorSur-Kína, og
lagSi Bandaríkjastjórn fram mikiS fé til aS útbúa þennan her. AriS
1947 hóf hann sókn inn á svæSi kommúnista og vann mikiS á í fyrstu,
en brátt snerist hamingjan gegn honum og hófu kommúnistar mikla
gagnsókn til suSurs. Snemma á árinu 1949 unnu herir kommúnista end-
anlegan sigur á JangtsekiangsvæSinu og hörfaSi þá Chiang-Kai-shek
til Formósa og nokkur hluti liSs hans. í októbermánuði sama ár höfðu
kommúnistar náS öllu Kínaveldi á vald sitt aS Formósu og nokkrum
öSrum útjöðrum undanteknum. Komst þá loks friður á í Kína eftir ná-
lega 40 ára borgarastyrjöld.
II
HaustiS 1949 luku kommúnistar viS aS leggja undir sig meginland
Kína. Var þá lagður grundvöllurinn aS kínverska alþýðulýðveldinu
meS því, aS kallaS var saman þing, sem nefndist „Hin fyrsta pólitíska
ráSgefandi ráSstefna hinnar kínversku þjóðar“. Þing þetta var haldið í
Peking 21.—30. sept. 1949, og mættu þar 662 fulltrúar. ÞaS voru fulltrú-
ar fyrir meginhluta kínversku þjóðarinnar. En kosningafyrirkomulagiS
var ólíkt því sem venjulegt er um kosningafyrirkomulag til þjóSþinga
lýðræðislanda. Þar voru fyrst og fremst fulltrúar fyrir kommúnista-
flokkinn og herinn, ennfremur fyrir aðra demókratíska flokka og önn-
ur pólitísk samtök, sem ekki voru gagnbyltingarsinnuS. SömuleiSis voru
þar fulltrúar bænda, verkamanna, starfsmanna hins opinbera, kvenna,
unglinga, minnihluta þjóðflokka, iðnaðar- og verzlunarleiðtoga. Þing-
iS byggðist því á mjög breiðum grundvelli, enda lögðu kommúnistar hið