Tímarit Máls og menningar - 01.06.1965, Síða 109

að koma á óvart, þótt mönnum geti látið
sér til hugar koma, að Ingimundur prestur
hafi fengizt við fræðistörf. Honum er lýst
sem miklum bókamanni, og auk þess var
Ingimundur sagnaskáld á Reykhólum móð-
urbróðir hans. Almenn rök fyrir kenningu
Finnboga eru því allfýsileg, enda rekur
hann mörg atriði í ævi Ingimundar máli
sínu til stuðnings, en þó er á henni einn
hængur, sem að sjálfsögðu kemur fram í
ritgerð hans. Svo hagar til, að Guðný Þor-
varðsdóttir var fyrst gift Þorgeiri Brands-
syni á Stað í Skagafirði, en Þorgeir andað-
ist árið 1186, og einhverntíma eftir það
giftist hún svo Eiríki Hákonarsyni í Orkn-
eyjum. Þorgeir andaðist á íslandi þrett-
ánda ágúst sumarið 1186, en þá er Ingi-
mundur úti í Noregi. Guðný hefur varla
gifzt aftur mjög brátt eftir fráfall Þorgeirs,
en hins vegar kom Ingimundur aldrei aftur
til Islands. Ilann sigldi frá Noregi vorið
1189, en skip hans hrakti til Grænlands og
þar lézt hann eftir skipbrot. Sé tilgáta Finn-
boga rétt að Ingimundur sé höfundur sög-
unnar og hafi orðið sérstaklega fyrir áhrif-
um af mægðunum við Orkneyinga, þá
hefði ekkja Þorgeirs helzt átt að giftast
þegar árið 1187 og Ingimundur að ljúka
sögunni ekki síðar en veturinn 1188 til
1189, og á þá enn eftir að skýra, hvemig
sagan hefði átt að berast til íslands. Auk
þess vitum vér nokkuð um athafnir Ingi-
mundar prests á þessum misserum, en þær
henda ekki til ritstarfa. Vorið 1188 fór
hann í kaupferð vestur til Englands, og
kom úr henni um haustið til Björgvinjar,
þar sem hann dvelst til vors, er hann siglir
í hinzta sinni til hafs. Þykir mér því vafa-
samt, að trúnaður verði lagður á kenn-
ingu Finnboga Guðmundssonar, þótt hann
hafi rökstutt hann af miklum lærdómi og
skarpskyggni.
Hér skal ekki reynt að endursegja rit-
gerð Finnboga, en þess verður þó getið, að
Umsagnir um bœkur
hann telur Ingimund hafa fengizt við ritun
sögunnar fyrr en Guðný giftist Eiríki Há-
konarsyni.
Ef vér viljum trúa því, að Orkneyinga
saga liafi verið rituð á vegum Oddaverja
og sé þó í einhverju sambandi við mægðir
Norðlendinga og Orkneyinga, þá er hægt
að láta sér detta í hug ákveðið nafn, og er
ekki úr vegi að ræða það nokkuð.
Á síðara hluta tólftu aldar bjó Grímur
Snorrason á Hofi á Höfðaströnd. Hann var
maður vitur. Kona hans var náskyld Guð-
nýju þeirri, sem síðar giftist Eiríki Hákon-
arsyni í Orkneyjum. Húsfreyjan á Hofi hét
Þómý Þorgeirsdóttir og var systir Ingi-
mundar prests, sem Finnbogi telur höfund
Orkneyinga sögu, og því föðursystir Guð-
nýjar Þorgeirsdóttur frá Hvassafelli. Þau
hjónin á Hofi áttu son þann, sem Snorri
hét og var súbdjákn að mennt. Árið 1191
gerðist atburður sá, sem kom Snorra Gríms-
syni í samband við Oddaverja. Svo bar til,
að hann var þá sakaður um víg, og á þingi
árið 1192 var hann sóttur til sektar. En
góðir menn léðu honum liðsinni, og urðu
málalok þau, að hann er gerður brottrækur
úr Skagafirði, og þá flyzt hann suður að
Odda á Rangárvöllum. Að öllum líkindum
mun hann hafa dvalizt í Odda fram undir
ævilok, en þau urðu þannig, að árið 1208 var
hann staddur uppi á Kili, og þá var hann
tekinn af lífi í hefndarskyni fyrir dauða
Kolbeins Tumasonar, sem fallið hafði fyr-
ir mönnum Guðmundar biskups Arasonar.
En Snorri Grímsson var náfrændi biskups,
og var það eina sök hans.
Eins og áður er getið, var Snorri súb-
djákn að vígslu, og hann er sagður hafa
verið vitur maður og vinsæll. Því miður
fræða heimildir oss ekkert um það, hvers
vegna hann fer suður til Odda, né hvað
hann hafði þar fyrir stafni. Þegar hér er
komið sögu og Snorri Grímsson gerist
99