Tímarit Máls og menningar - 01.09.1998, Page 159

RITDÓMAR
urður sem kunnugt er með þrem „ljóð
vega“ bókum sem komu út á árunum
1975-1982. Því næst komu þrjár „ljóð
námu“ bækur á árunum 1985-1990.
Með Ljóðlínuspil hefur Sigurður náð
þeim merka áfanga að ljúka sínum þriðja
ljóðaþríleik og sú spurning hlýtur að
vakna hjá lesendum hans hvort hann láti
hér staðar numið eða haldi áfram og
bæti við fjórða þríleiknum þannig að
ljóðabækur hans nái hinni heilögu tölu
tólf. Telja verður líklegra að skáldið haldi
áfram og það kæmi mér ekki á óvart þó
Sigurður væri þegar farinn að leggja
drög að næsta þríleik. Mikil formfesta og
skipulag einkenna ljóðabækur hans, sem
dæmi má nefna að titlar þeirra eru allir
myndaðir úr tólf bókstöfum. Einnig má
nefna að talnaspeki er Sigurði hugleikin
og má í sumum bóka hans sjá reglur sem
vart geta talist einber tilviljun. Ljóðlínu-
spil skiptist í fimm kafla, fjöldi ljóða í
hverjum kafla er margfeldi af þremur
nema í fyrsta kafla sem inniheldur fjögur
Ijóð sem öll greinast reyndar í þrennt. f
síðustu ljóðabók skáldsins voru ljóð
hvers kafla jafhmörg og númer kaflans í
bókinni, þ.e.a.s. í fyrsta kafla eitt ljóð, í
öðrum kafla tvö og o.s.ffv.
Ljóð Sigurðar Pálssonar eru fjölbreytt
að allri gerð, hann er nokkuð jafnvígur á
knöpp miðleitin ljóð og löng og útleitin
og því má ekki gleyma að hann er mjög
flinkur að skrifa prósaljóð, rissa upp
mannlífsmyndir og sviðsetja atburði.
Hann nýtur þess að vera þjálfað leikskáld
auk þess að vera ljóðskáld. í Ljóðlínuspil
er aðeins eitt prósaljóð að finna og nefn-
ist það „Miðja vega“. Þar má greina bæði
sviðsetningu og sögukjarna þannig að
prósaljóðið nálgast það að vera smásaga
eða löng örsaga. Undur og stórmerki
eiga sér stað í ljóðinu, fyrir tilstilli hvirfil-
byls og tónlistar Getz og Gilberto verða
hlutir og fólk uppnumin til himna. Þetta
er glæsilega ort prósaljóð, vekur sterk
hughrif og skilur lesandann eftir í eins
konar furðuvímu.
Einkennandi fyrir ljóðstíl Sigurðar
eru endurtekningar og klifanir af ýmsu
tagi. Með slíkum mælskubrögðum nær
hann ákveðinni festu í ljóðin og sefjun-
armátturinn eykst til muna, lykilorð og
setningar fá aukið vægi við endurtekn-
inguna. Klifanir eru vandmeðfarnar og
geta orðið þreytandi ef stílbragðið er of-
notað en yfirleitt notar Sigurður þær af
smekkvísi. Sem dæmi má taka ljóðið
„Maímánuður“, þar er endurtekning-
um beitt á mjög markvissan hátt og af
miklu listfengi. Upphaf ljóðsins er
svohljóðandi:
Undir linditrjánum
stöðug hlýindi
dag eftir dag og birta
Hægagangur undir linditrjánum
og glaðsinna hraði í huganum
f lokaerindinu eru lykilorðin endurtekin
og þar fýrir utan beitir skáldið einnig
anafóru og epifóru:
áfram yrði hægagangur
undir linditrjánum
og hraði og hlýindi
og hann héldi áfram
þessi mánuður
þessi ilmur jasmínblómanna
þessi lendingarbraut hnígandi sólar
spegill sólar
spegill sálar
Andstæður er líka stílbragð sem Sigurð-
ur hefur alla tíð notað mikið í ljóðum
sínum. I Ljóðlínuspil er það áberandi í
nokkrum ljóðum einkum þeim sem eru
heimspekilegs eðlis. Ég tek hér sem
dæmi ljóð er nefnist „Niðri við svörð“
III. Þar er sagt frá dansandi konu sem
tengir saman himin og jörð með dansi
sínum. Henni er lýst sem „Dansandi alt-
ari/milli jarðar og himins“ og í lokin
kemur fram að dansinn myndar eins
konar brú milli andstæðna, færir mann-
inum sannleik einhvers konar „syntesu“
sem ekki er hægt að koma orðum að eins
TMM 1998:3
www.mm.is
157