Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Blaðsíða 31
Trúarskáld
Á Stóra-Núpi tók síra Valdimar Briem vinur Ólsens á móti okkur. Hann er stór
maður og virðulegur, hæruskotinn með dökk augu. Hann er kyrrlátur maður en
augu hans lýsa því að margar hugsanir bærast í hinu fagra höfði. En við stönd-
um þar líka frammi fyrir kunnasta sálmaskáldi landsins. En ef einhver skyldi
halda að hann bæri ekki skyn á hagnýta hluti skjátlast honum stórlega. Kvöldið
leið á mjög ánægjulegan hátt við fjörugar samræður í skrifstofu prestsins með
mörgum fullum bókaskápum. Og að þeim loknum hvíldum við félagarnir í rúm-
um okkar og ræddum um, hversu notalegt það gæti verið að dveljast í íslensku
torfbæjunum.
Við sofnuðum í næturkyrrðinni á prestssetrinu, en ekki læddist sá grunur að
okkur að fyrr en mánuðinum lyki, hefðu hamfarir ægilegra jarðskjálfta lagt það
allt í rústir og svipt fólkið húsaskjóli.
Torfbærinn að Stóra-Núpi hrundi í jarðskjálftunum miklu árið 1896, eins
og hér kemur fram.
Dr. Þorvaldur Thoroddsen, gaf út í Kaupmannahöfn 1899 rit sem nefnist,
Landskjálftar á íslandi. Fékk hann valda menn í hverju héraði á jarðskjálfta-
svæðinu til að skrifa glögga frásögn af náttúruhamförunum. Féll það í hlut
síra Valdimars að skrifa um þessa atburði í Hreppunum.
Þegar síra Valdimar fór að hátta það kvöld er jarðskjálftarnir hófust, þá
kom vinnukona inn með ljós á lampa fyrir hann og þótti síra Valdimar hún
setja ljósið heldur tæpt á náttborðið. Gat hann þess við hana að ef það kæmi
jarðskjálfti, þá stæði lampinn líklegast heldur tæpt.
í því skall fyrsta jarðskjálftahrinan á og er ekki að orðlengja það að lamp-
inn hentist fram á gólfið. Þá um kvöldið höfðu kýrnar ekki með neinu móti
viljað fara inn í fjósið, enda hefðu þær betur fengið að ráða.
Árið eftir byggðu þau frú Ólöf og síra Valdimar Briem, veglegt timbur-
hús að Stóra-Núpi, sem enn stendur. Nokkrum árum síðar stóðu þeir feðgarn-
ir síra Valdimar og síra Ólafur, ásamt söfnuðum sínum fyrir tvennum kirkju-
byggingum. Kirkjan að Stóra-Núpi er tilkomumikil og falleg, enda teiknuð
af Rögnvaldi Ólafssyni. Að innan tengir Rögnvaldur útlitið afttur í tímann,
með því að teikna kirkjuna í stíl gamallar útbrotakirkju, sem fyrr var á staðn-
um.2 Afstaða húss og kirkju er með listrænu sniði. Heimsýn að Stóra-Núpi
er sérstæð, tignarleg og fögur, með dökku hamrabelti fyrir ofan bæinn. Út-
sýni ofan af Núpnum er vítt og fagurt.
Hrepphólakirkja var endurbyggð árið 1909, eins og Stóra-Núpskirkja, þar
eð báðar gömlu kirkjurnar fuku í sama ofsaveðrinu. Þó stendur Hrepphóla-
kirkja í miklu skjóli, þar sem gamla kirkjan stóð. Báðar eru kirkjurnar fagr-
ar og vandaðar timburkirkjur.
Síra Ólafur Briem, gekk að eiga Katrínu Helgadóttur frá Birtingaholti,
þann 8. júní aldamótaárið 1900. Katrín var fædd 2. febr. 1879. Hún var syst-
29