Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Blaðsíða 54
Rósa B. Blöndals
um létt á tungu. í fjölmörgum fegurstu sálmum síra Valdimars, skeikar hvergi
orðavali, ljúfri hrynjandi og fullkomnun ljóðs. I þeim sálmum lækkar engin
lína, ekkert eitt orð, sem skemmir sálminn. En oft hækkar síðasta eða síðustu
vers sálmsins, þótt byrjunin væri svo hátt stefnd, að enginn nema stórskáld
gæti farið hækkandi. Og takmörkun er þar fullkomin.
Biblíuljóðin eru nær því en sálmar síra Valdimars að vera að nokkru barn
síns tíma. Fremur kemur fyrir í hinum löngu Ijóðum á ferð í gegnum bæði
testamentin, að vikið sé frá þeirri algjöru fullkomnun, sem einkennir alla hans
bestu sálma. En mörg ljóðin eru stórfengleg.
Þrír prestar í Kanada, síra Jón Bjarnason, síra Friðrik J. Bergmann og síra
Jónas A. Sigurðsson lofuðu mjög Biblíuljóðin í ritdómum.
Á vegum Bókmenntafélagsins, komu út góðir dómar um þau. Þeir dr. Jón
Helgason biskup og herra Þórhallur Bjarnarson biskup luku miklu lofsorði á
Biblíuljóðin. Svo illa vildi til, að Stephan G. Stephanson, hafði lent í harðri
ritdeilu við síra Jón Bjarnason, sem var mikill trúmaður. Var því æði kalt á
milli þeirra. Stephan G. Stephansson fann þarna tilvalið tækifæri, að ná sér
niðri á síra Jóni. Tók hann fyrir eitthvað af þeim ljóðum, sem prestarnir vitn-
uðu í og hæddi bæði ljóðin og ritdóma prestanna, einkum síra Jóns.
Stephan G. Stephanson orti neyðarlega vísu um Biblíuljóðin. Vísan flaug
um allar íslendingabyggðir vestanhafs og spillti fyrir Biblíuljóðunum. Vísan
kom líka til íslands og spillti hér einnig fyrir áliti manna á ljóðunum. Þótt
síra Jóni sárnaði, þá kom þetta þó verst niður á skáldinu og þeim kynslóðum,
sem í raun og veru voru hinir réttu viðtakendur. Stephan G. Stephansson sagði
sjálfur síðar, að hann hefði aldrei lesið Biblíuljóðin, nema það sem vitnað var
til í ritdómunum, sem hann svaraði þannig. Þetta var skaði, bæði fyrir Islend-
inga vestanhafs og heima á Islandi. Samt sem áður nutu Biblíuljóðin mikilla
vinsælda beggja megin hafsins. Verst var þó að Einar Benediktsson, ungur
maður, verðandi skáldkonungur íslands, réðst vægðarlaust á Biblíuljóðin. Ein-
ar tætti mörg kvæði Biblíuljóðanna í sundur með bitru háði. - En ósanngjarnt
er jafnvel að stimpla þannig þau ljóð - og því fráleitara að fara þannig með
Biblíuljóðin í heild.
Það skal í huga haft, að Einar hefur ekki litið á síra Valdimar sem lágan
garð, er hann réðst þannig á verk hans. Einar var að ryðja ljóðum hans úr vegi
fyrir nýrri stefnu. Nú var innleidd heimspeki í staðinn fyrir guðfræði. Heim-
speki er þung í vöfum ekki síður en trúarleg kenning. Stórskáld ein halda
henni uppi.
Einar, sem viðurkenndi sálma síra Valdimars, mun hafa iðrað þess síðar
hvernig hann fór með Biblíuljóðin. Fer hér á eftir frásögn Valgarðs Briem hrl.
því til staðfestingar.
52