Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Blaðsíða 156
Arnfríður Guðmundsdóttir
beth Schiissler Fiorenza sögulegum aðferðum, þar sem hún leitast við að kom-
ast að hinu sanna um lifnaðarhætti frumkirkjunnar. Schíissler Fiorenza geng-
ur út frá því að í frumkirkjunni, eða Jesú-hreyfingunni, hafi bæði konur og
karlar verið virk og deilt völdum.16 Jesú-hreyfingin hafi þess vegna brotið
ríkjandi lög og reglur samfélagsins, sem byggði á hugsunarhætti feðraveld-
isins. Skírnarjátningin í 3. kafla Galatabréfsins, þar sem Páll talar um að í
Kristi sé ekki lengur um að ræða skiptingu milli Gyðinga og Grikkja, þræla
né frjálsra, kvenna né karla, endurspeglar að mati Schússler Fiorenza það
ástand sem ríkti á meðal hópsins sem myndaðist í kringum Jesú. Hún er sam-
mála þeim sem telja að þeir sem færðu í letur sögu þessarar hreyfingar hafi
ekki haft það markmið að skrá hlutlausa sögu heldur að tjá merkingu atburð-
anna. Þess vegna var sagan sögð á þann hátt að hún næði til lesendahópsins,
sem ýmist var samsettur af heiðingjum eða Gyðingum. Schússler Fiorenza tel-
ur þetta meginástæðuna fyrir því hve lítið var gert úr hlutverki kvenna í frum-
kirkjunni, þó að vissulega megi færa rök fyrir því að ótrúlega mikið hafi varð-
veist af sögu þeirra. Forsenda þess að nútímakonur geti fundið í ritum Bibl-
íunnar hvatningu í baráttu sinni fyrir frelsi undan feðraveldinu segir Schússler
Fiorenza vera þá að þær geti fundið til samstöðu með kynsystrum sínum úr
bókum Biblíunnar.17 Til þess að svo megi verða þurfi að eiga sér stað gagn-
rýnin túlkun kvenna (a critical feminist interpretation) á ritum Biblíunnar,
túlkun sem fáist við að brjóta þá þögn sem ríkt hefur um þátttöku kvenna og
gera konur sýnilegar.18
Það er ýmislegt líkt í nálgun Phyllis Trible og Schússler Fiorenzu að text-
16 Sjá umfjöllun Schtissler Fiorenzu um Jesúhreyfinguna í bók hennar In Memory of Hei\ 105-
159, og í grein hennar „Women in the Early Christian Movement" í bókinni Women Spirit Ris-
ing. A Feminist Reader in Religion, Carol P. Christ og Judith Plaskow, ritstj., 87-88.
17 Schussler Fiorenza leggur til að Biblían verði skoðuð sem söguleg fyrirmynd (historical pro-
totype), en ekki goðsöguleg frumgerð (mythological archetype), sem sé forsendan fyrir því að
nútímakonur geti fundið til samkenndar með konunum í Biblíunni, í baráttu þeirra fyrir rétt-
læti og frelsi (Bread Not Stone, 13-15).
18 Schussler Fiorenza vill gera reynslu kvenna af frelsisbaráttunni að túlkunarfræðilegum mæli-
kvarða á gagnrýna túlkun kvenna á ritningunni. Hún staðsetur reynslu kvenna innan kvenna-
kirkjunnar, eða ekklesia gynaikon, sem hún skilgreinir sem hreyfingu kvenna og karla sem vinn-
ur að frelsun kvenna og er óháð öllum kirkjulegum landamærum (Bread Not Stone, 1-15).
Schussler Fiorenza leggur til fjórskipt módel að slíkri túlkun, sem hefst með tortryggni túlk-
unarfræði (hermeneutic of suspicion) og þróast síðan í túlkunarfræði sem mótast af boðun
(hermeneutic of proclamation), af upprifjun/endurminningu (remembrance) og skapandi raun-
gervingu (creative actualization). Hér verður ekki farið nánar út í að lýsa þessu túlkunarmód-
eli Schiissler Fiorenzu, en aðeins bent á að það felur í sér ekki bara gagnrýna endurskoðun,
heldur miðar einnig að því að vera uppbyggjandi, og beinist þannig ekki einungis að fortíð held-
ur ekki síður að framtíðinni. (Sjá SchUssler Fiorenza: Bread Not Stone, 15-22.) Sjá einnig grein
sem ég skrifaði og kallast „Ritningin og kvennagagnrýnin. Kenningar Elisabeth Schussler
Fiorenzu um ritninguna og túlkun hennar. I Ritröð Guðfrœðistofnunar, 13. hefti 1998.
Reykjavík: Guðfræðistofnun-Skálholtsútgáfan.
154