Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Blaðsíða 61
Trúarskáld
„Tek ég of djúpt í árina ef ég segi að enginn núlifandi íslendingur hafi eins unn-
ið til kærleika þjóðar sinnar og séra Valdimar?" A öðrum stað lét séra Friðrik þessi
ummæli eftir sig: „Eg er ekki viss um að kvæði, eins og t.d. Elías í hellinum, eða
Letrið á hallarveggnum, hefði orðið öllu áhrifameira hjá sjálfum Milton“(Aldam.
1897).
Þá skrifa þrjú skáld um ljóð séra Valdimars: Einar Benediktsson, þá á æsku-
skeiði og ritstjóri Dagskrár; séra Matthías Jochumson (ritaði í Dagskrá) og Ein-
ar Hjörleifsson, þá við ísafold. Einar Benediktsson telur kveðskap séra Valdimars
„vatnsþunnt, andlaust rím og auman leirburð. . .“
Nýkominn til Vesturheims skrifaði Einar Hjörleifsson Kvaran harðan dóm um
sálmabókina frá 1886. Kom ritdómur sá út í Heimskringlu, er þá var nýkviknuð.
Þótti honum þá ekkert koma til sálma séra Valdimars. Nú kvað nokkuð við ann-
an tón. Taldi hann sumt í kveðskap Valdimars Briem snilld og perlur í íslenzk-
um ljóðum. . . En hér ber annað til sögunnar er þótti tíðindum sæta á bókmennta
sviði íslendinga. Dr. Björn M. Ólsen, er allir, eða nálega allir, íslendingar töldu
þá fyrstan íslenzkra fræðimanna í norrænum fræðum og bókmenntum, setti eft-
irminnilega ofan í við Einar Benediktsson fyrir ritdóm hans um Biblíuljóðin. Aft-
ur var dómur dr. B.M.Ó. um Biblíuljóðin: „Að þau sé eitt hið merkasta og feg-
ursta skáldrit, sem ort hefir verið á íslenzka tungu síðan landið bygðist, eins og
það að vöxtum er hið stærzta.“- Þannig fórust Birni Ólsen orð í ísafold. . .
Biblíuljóðin auðvelda lestur Biblíunnar. Hlutverk sem þeim var ætlað. Þau eru
myndauðug og skemmtileg. Þau teygja lesarann áfram við lesturinn. Fram-
haldssaga í ljóðum. Vissulega eiga þau erindi til allra, sem unna stuðlamáli.
í þeim er óþrotleg orðfimi og hugarauður. Þau voru ort á réttum tíma fyrir
það fólk, sem hefur lesið þau öll og lært mörg þeirra utan að til mikillar efl-
ingar fyrir sitt eigið tungutak og hefur auk þess öðlast mikla Biblíuþekkingu.
Við hvert ljóð er sýnt í hvaða riti og kapítula Biblíunnar er að finna text-
ann, sem ljóðið er ort út af. Hver sem les þau nú, hlýtur að auðga hugsun sína
og tungutak, einnig Biblíufróðleik.
Sú frásögn, sem ljóð er lesið um, festist óneitanlega betur í minni á eftir,
þótt menn læri ekki ljóðið.
Biblíuljóð I.
Bókin Biblíuljóð I., alls 120 ljóð á 414 blaðsíðum, var gefin út árið 1896 og
fjallar um efni Gamla testamentisins. Bókin hefst á kvæðinu Sköpunin, er birt
er hér í ritgerðinni á bls. 3, og lýkur á kvæðinu Súsanna. í því kvæði lýsir
síra Valdimar vel, hvernig illmælgi og rógburður getur hefnt sín á sjálfum róg-
beranum.
59