Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Blaðsíða 169
Konurnar í Gamla testamentinu
sonur og á erfitt uppdráttar af þeim sökum.50 í 29. versi segir frá því er Jefta
er orðinn leiðtogi í Israel og undirbýr stríð gegn Ammónítum. Eitthvað virð-
ist Jefta hafa veið óöruggur með sig og stuðning Drottins. Hann gerir Drottni
heit og segir: „Ef þú gefur Ammóníta í hendur mér, þá skal sá, er fyrstur geng-
ur út úr dyrum húss míns í móti mér, er ég sný aftur heilu og höldnu frá
Ammónítum, heyra Drottni, og skal ég fórna honum að brennifórn.“ Þannig
setur Jefta Drottni stólinn fyrir dyrnar í stað þess að treysta handleiðslu anda
Guðs, en hvorki Guð né öldungarnir höfðu farið fram á það við Jefta að hann
strengdi þetta heit. Það eru heldur engin viðbrögð frá Guði við þessu, nema
þá þau að Jefta vinnur sigur á Ammónítum. Jefta kemur heim úr stríðinu sem
mikill sigurvegari, og er dóttir hans, einkabarn hans, fyrst til þess að ganga
út í móti honum, með bumbum og dansi.51 Síðan er sagt frá því að þegar Jefta
sá dóttur sína hafi hann rifið klæði sín og sagt: „Æ, dóttir mín, mjög beygir
þú mig nú. Sjálf veldur þú mér nú sárustum trega. Ég hefi upp lokið munni
mínum gagnvart Drottni, og ég get ekki tekið það aftur“ (11.35). Jefta skell-
ir skuldinni á dóttur sína. Það er henni að kenna hvernig komið er. Margt er
líkt með þessari sögu og sögunni um fórn fsaks í 1. Mósebók 22. í þeirri sögu
er Guð að prófa trúfesti Abrahams, en hér er það Jefta sem á frumkvæðið.
Olíkt Abraham, útilokar Jefta einnig þann möguleika að Guð grípi inn í. Guð
segir ekkert og gerir ekkert. En dóttirin biður föður sinn að gefa sér tíma til
að gráta örlög sín. Að þeim tíma liðnum snýr hún aftur til föður síns, „og hann
gjörði við hana samkvæmt heiti því, er hann hafði unnið.“ í eftirmála segir
frá því hvernig konurnar í ísrael héldu minningu dóttur Jefta lifandi. í krist-
inni hefð er minningu Jefta hins vegar haldið á lofti, en í Hebreabréfinu 11.
kafla er Jefta minnst, ekki vegna þess ódæðisverks sem hann framdi á dótt-
ur sinni, heldur vegna trúar sinnar og réttlætisiðkunar (Heb 11.32-34).
Konurnar í Gamla testamentinu og erindi þeirra við okkur
Biblían, sem trúarbók kristinnar kirkju, hefur haft ómæld áhrif á einstaklinga
og samfélög um langan aldur. Kvenguðfræðingar, sem á síðustu áratugum hafa
tileinkað sér sjónarhorn kvennagagnrýninnar, hafa bent á þessi áhrif og nauð-
50 í upphafi 11. kafla er sagt frá því þegar bræður hans reka hann á brott og neita honum um erfða-
rétt.
51 Hliðstæðu við þessar móttökur dóttur Jefta er að finna í söng Mirjamar spákonu og dansi og
bumbuslætti kvennanna í 2M 15.19-21. Þá má einnig benda á að í 1S 18.6-7 segir frá viðbrögð-
um kvennanna við sigurför Sáls. Benda þessir ritningarstaðir til þess að konur hafi haft það
hlutverk að syngja sigurljóð að loknum mikilvægum áföngum í lífi þjóðarinnar, en þeirra hlut-
verk var einnig að syrgja og gráta á sorgarstundu, eins og kemur meðal annars fram í lok þess-
arar sögu. Sjá Newson og Ringe, 31-32; Laffey, 83.
167