Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2000, Blaðsíða 237

Persóna Jesú í Tómasarguðpjalli
Þannig bendir Stevan L. Davies á að vart sé hægt að tala um Jesú út frá
kristsfræðilegu sjónarhorni nema ef vera skyldi sem Ijós annars vegar (sbr.
logion 77) og visku (sbr. logion 28) hins vegar. En hvora tveggja þessara lýs-
inga telur hann vafasama. Þannig heldur hann fram að Jesús sé fremur opin-
berunin sjálf en ekki opinberandinn þar eð sá er drekkur af munni hans verði
eins og hann sjálfur (sbr. logion 108). Sömuleiðis telur Davies að persónu-
líkingu heimspekingsins sé hafnað í svari Jesú þegar Matteus leitast við að
lýsa honum með þessum hætti (sbr. logion 13). Ennfremur telur Davies að
skilja megi orðin um ölvun (í logion 13) og berginguna af munni (í logion
108) í merkingunni meðtaka heilags anda. Þannig megi skilja orð Jesú svo
að Tómas hafi meðtekið heilagan anda og ekki einasta orð spekinnar og þeir
sem meðtakið hafi andann séu ekki lengur undir ákvæðum lögmálsins, sem
er sami skilningur og hjá Páli.18
Jesús mælti:
Ég er ljósið sem skín yfir öllum.
Sjálfur er ég gjörvallur geimurinn sem undan mínum rifjum er runninn og teyg-
ir sig jafnframt til mín.
Kljúfið viðarbút og ég er þar.
Veltið við steini og þér munuð finna mig þar. Logion 77.
Jesús mælti:
Hver sá sem drekkur af vörum mínum mun verða eins og ég.
Sjálfur mun ég verða sá sami og hann og leyndir dómar munu honum opinberir
verða. Logion 108.
í stað kristsfræði telur Davies rökréttara að tala um upprunafræði (protology)
Tómasarguðspjalls. Þannig heldur hann fram að Jesús beiti sér fyrir því að
snúa veröldinni aftur til upprunalegs ástands síns eins og lýst sé í Fyrstu Móse-
bók (1M 1.1-2.4). Mannkynið skuli sömuleiðis einbeita sér að því að endur-
reisa guðsmynd sína samkvæmt sömu hefð. Markmið þess sé að lifa í heim-
inum í hvíld og ódauðleika sjöunda dags sköpunarinnar. Að finna Jesú sé
bundið því að uppgötva upprunalegt ástand veraldarinnar. Um leið heldur
Davies því fram að Jesús hafi litlu hlutverki að gegna í hjálpræðinu og því
sé aftur vafasamt að tala um hann í kristsfræðilegum skilningi. Þannig skýr-
ir Davies hugmyndina um að ljósið sem sé yfir öllu (í logon 77) sé Jesús. Hann
18 „The Christology and Protology of the Gospel of Thomas," Journal of Biblical Literat-
ure 111/4 (1992) 675-676.
235