Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Blaðsíða 114

táknmáli.33 í táknmáli, kenningum og siðfræði frímúrara, þar sem saman
fer skynsemishyggja, mannúð og trú á forsjón Guðs, má finna sambærilega
hugsun og birtist í heimsfræði og lífsspeki Helga Pjeturss. Helgi var aldrei
félagi í frímúrarareglunni enda hefði það ekki hentað honum að beygja sig
undir kenningakerfi hennar og helgisiði. En ýmsir vinir hans og aðdáendur
voru í reglunni og lögðu ábyggilega sitt að mörkum til þess að hann gat
reitt sig á styrki frá Alþingi eftir að hann sneri sér alfarið að dulrænum
viðfangsefnum. Æðsti kennimaður frímúrarareglunnar á íslandi, Sigurgeir
Sigurðsson biskup íslands, minnist Helga Pjeturss í Kirkjublaðinu í tilefni af
útför hans í febrúar árið 1949. Þar kemur fram að hin frjálslynda, þjóðlega
og umburðarlynda kirkjustefna sem biskupinn var talsmaður fyrir úthýsti
ekki spámanni eins og Helga Pjeturss og sá í kenningum hans ýmislegt sem
hún gat tekið undir. Með frjálslyndu guðfræðinni, sem var ríkjandi stefna
í íslensku þjóðkirkjunni þegar á öðrum áratug 20. aldar, lagaði kirkjan sig
að þörfum hinnar rísandi borgarastéttar.34 Biskupinn skrifar:
En Helgi Pjeturss mun lifa þótt hann deyi. Ævistarf hans lifir. Minning
hans lifir. Hann var ástvinum sínum heill og sannur vinur. íslandi var hann
góður sonur. ... Hann var afburðasnjall rithöfundur og hann var hinn mikli
brautryðjandi íslands á sviði jarðfræðirannsókna. Auk fræðigreina sinna
ræddi hann rök lífsins í bókum sínum. Hann elskaði sannleikann. Hann
þráði að leita hans og þjóna honum. Þegar sólaröld hans rynni upp, þá
mundi mannkynið hverfa frá helstefnu inn á hamingjubraut lífsins. „Bölöld
jarðar mun þá lokið verða, en örugglega komast á þá framleið, sem er til
ávalt vaxandi og batnandi lífs.“35
Félagar í SRFI voru við stofnun þess um 200 en að ári liðnu voru
þeir orðnir 443 og birtist félagatalið með fyrstu ársskýrslunni í tímaritinu
Morgni árið 1920. Er það í fyrsta og eina skiptið sem félagatal SRFÍ var
birt opinberlega. Af félögunum var tæplega helmingur karlar og starfsheiti
fylgja rúmlega 180 nöfnum, oftast karla.
Tölulegar upplýsingar um guðspekifélaga byggja á félagsskrám í vörslu
félagsins frá stofnun þess árið 1920. í töflunni hér fyrir neðan er byggt á
skrám yfir þá sem gengu í félagið fyrir árslok 1921, samtals 267 einstak-
33 Bernard E. Jones, Freemasons' Guide and Compendium, Eric Dobby Publishing, 2005.
34 Pétur Pétursson, „Sekulariseringen, nationalismen och den liberala folkkyrkan pá Island“. Carsten
Bach Nielsen o.fl. (ritstj.), Kirken mellem Makterne, Kaupmannahöfn: Forlaget Anis, 2007, bls.
207-225.
35 Kirkjublaðið (VII, 3), 14. febrúar 1949, bls. 3.
112