Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Blaðsíða 87
þegar jafnvægi og friður ríkti milli manns og náttúru.581 þeim boðskap sem
leiddur verður af stórsögu þar sem sköpun og endurnýjun markar upphaf
og lokapunkt felst yfirlýsing um helgi alls lífs á jörðu.
Á grundvelli slíkrar heimsmyndar er ógerlegt að verja þá umgengi við
náttúruna sem tíðkast hefur frá árdögum nútímans, þ.e. um daga vísinda- og
tæknibyltinganna. Það nægir heldur ekki að fulltrúar trúarstofnana á borð
við þjóðkirkju okkar tali í almennum orðum fyrir hreinu lofti, ómenguðu
vatni og friði í heiminum eins og stundum hefur verið látið nægja í félags-
legum afskiptum kirkna og trúarstofnana. Þvert á móti er knýjandi nauðsyn
að kirkjan taki höndum saman við alla þá aðila - einstaklinga, félög,
samtök, hreyfmgar og jafnvel fyrirtæki- sem bera hag lífsins á jörðinni fyrir
brjósti og taki þátt í rannsóknum, samræðum, fræðslu og aðgerðum sem
miða að því að sporna gegn áframhaldandi ranglæti í skiptingu jarðargæða,
frekari breytingum á loftslagi, aukinni einsleitni, áframhaldandi útrýmingu
lífvera og sérhverjum þeim merkjum sem upp koma um að vistkerfi okkar
sé í hættu.
Framlag trúarstofnana í þessu efni byggist ekki aðeins á brýnni þörf
mannkyns eða almennri félagslegri ábyrgð stofnana heldur má bókstaflega
leiða það út frá hugmyndagrunni og hefðum þeirra sjálfra. Hér er um það að
ræða að kirkjan hverfi aftur til sköpunarguðfræði sinnar og eskatólógíu, 1. og
3. greinar hinna þrískiptu trúarjátninga og dragi af þeim praktískar ályktanir
til bjargar lífinu á jörðinni og framtíð þess. Þetta kallar á guðfræðilegt
starf sem fram þarf að fara í háskólum og á vegum kirkjulegra stofnana en
jafnframt í þverfræðilegu samstarfi við fólk af ýmsum sviðum líf-, jarð-, og
veðurfarsfræða svo nokkuð sé nefnt. Slíkt fræðastarf þarf síðan að skila sér
út í „praktískt“ kirkjustarf, t.d. á sviði kærleiksþjónustu.59
Þá þarf kirkjan - hér er átt við allar kirkjur heims, þar á meðal þjóðkirkju
okkar - að vekja athygli á að ýmsar áherslur, sem nú ráða för í vísinda-
rannsóknum og einkum hagnýtingu þeirra, kalla fram ágeng siðfræðileg
álitaefni sem vísindasamfélagið sjálft hefur ekki brugðist við á fullnægjandi
máta. Rannsóknir eru að hluta knúnar áfram af markaðsöflum, árangurs-
mælikvörðum og kröfum um ávöxtun og fjárhagslega framlegð. Þegar hefur
verið bent á dæmi um markaðs- og einkavæðingu þekkingar á vettvangi
landbúnaðar. Það sem þar var sagt á við um fleiri svið þekkingar sem áhrif
58 Slík sýn kemur m.a. fram í Jes 11. 6-11.9.
59 Sjá í þessu sambandi Þjónusta í síbreytilegu samhengi, 2012.
85