Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Blaðsíða 31
Haldar í assýrískum fræðum og Frithiof Rundgren í semískum tungumálum
og almennum málvísindum.
Vegir fræða og vísinda geta að sönnu legið um skrítnar krókaleiðir.
1971 kom út bókin Exegese als Literaturwissenschaft eftir Wolfgang Richter,
prófessor í gamlatestamentisfræðum við hina kaþólsku guðfræðideild
Ludwigs-Maximilian-háskóla í Múnchen. I bók sinni reyndi Richter að
bregða styrkari stoðum undir biblíulega ritskýringu og lagði til að nálgun
málvísindalegs strúktúralisma yrði beitt við hana; þannig taldi hann að
fræðimenn gætu komist að öruggari niðurstöðum sem hægara yrði að sann-
reyna á hlutlægan hátt.
Nú vildi svo til að Helmer Ringgren, prófessor í Uppsölum og leið-
beinandi Sigurðar Arnar, hafði fengið bók Richters í hendur en hafði ekki
nokkurn áhuga á að lesa hana. Þess í stað lét hann Sigurð fá hana til lesturs
og það átti eftir að setja mark sitt á líf hans eftir það og mynda náin og
lifandi tengsl við Múnchen allt til æviloka. Sigurður varð uppnuminn af
lestri Exegese als Literaturwissenschaft og sannfærðist um að prófessor Richter
hefði hitt naglann á höfuðið hvað varðaði aðferðafræðilega nálgun við
greiningu hinna fornu texta.
Þannig sér áhrifa Richters þegar stað í doktorsritgerð Sigurðar frá 1979,
Vom Zeichen zur Geschichte: eine literar- und formkritische Untersuchung
von Ex 6,28-11,10. I rannsókninni leitast Sigurður við að útskýra og lýsa
vaxtarferlinu sem liggur að baki núverandi mynd frásagnarinnar af plág-
unum í Egyptalandi. Gengur hann út frá því að það mat H. Gressmanns,
að textinn sé samsettur úr mörgum mismunandi og oft mótsagnakenndum
textabrotum, sé í meginatriðum rétt en það byggist hins vegar á trúar-
bragðasögulegum hugmyndum sem eigi sér enga stoð í textanum. Það er
því takmark Sigurðar að prófa allar vísbendingar textans til þess að útskýra
tilurðarsögu hans. Aðferðafræðileg nálgun rannsóknarinnar byggist á riti
Richters frá 1971 en Sigurður vitnar beint til Richters til þess að lýsa fýrsta
skrefi rannsóknarinnar, bókmenntarýninni, á grundvelli hverrar textinn
er greindur í samhangandi frásagnarstranga og viðbætur, þ.e.a.s. í „litlar
textaeiningar“ sem mynda núverandi texta. Hver og ein textaeining er
síðan skoðuð og „ytra“ og „innra form“ hennar greint. A grundvelli þeirrar
greiningar er síðan innihaldsleg uppbygging og meining textans metin.
Næsta skref felst í því að afstaða hverrar textaeiningar til hinna hefðbundnu
heimilda Fimmbókaritsins er metin með því að skoða fasta orðanotkun og
að lokum er gerð tilraun til að ákvarða textategund út frá ytra formi textans,
29