Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Blaðsíða 122
Hins vegar ættu áherslur barnaguðfræðinnar að hvetja kirkjuna til að gefa
börnum verðugan gaum sem fullgildum meðlimum trúarsamfélagsins og
verðugum samræðuaðilum um trúarleg og guðfræðileg efni.
Old barnsins
Tuttugasta öldin hefur gjarnan verið nefnd öld barnsins með tilvísun í bók
Ellen Kay, Barnets árhundrade? Viðhorf til bernskunnar tóku miklum
breytingum á liðinni öld, m.a. á vettvangi uppeldis og menntunar. Farið var
að líta á barnið sem fullgildan einstakling á forsendum sjálfs sín og virkan
þátttakanda í eigin uppeldi fremur en tilvonandi fullorðinn einstakling
og meira eða minna óvirkan þiggjanda uppeldismótunar.3 4 Þá má í þessu
sambandi minna á ár barnsins 1979 og samþykkt Barnasáttmála Sameinuðu
þjóðanna 1989.
Trúaruppeldisfræðin (þ. Religionspádagogik) kom firam á sjónarsviðið sem
fræðigrein um trúaruppeldi og kennslu upp úr 1960 undir sterkum áhrifum
frá þroskakenningum Jeans Piaget og var þá ýmist skilgreind sem kennslu-
fræði trúarbragða innan skólakerfisins eða á vettvangi kirkjunnar, sem
þáttur í hagnýtri guðfræði eða sem sjálfstæð fræðigrein innan guðfræðinnar.5
Segja má að þróunin hafi orðið sú að nú sé litið á trúaruppeldisfræðina
sem sjálfstæða fræðigrein, sem fæst við rannsóknir á sviði trúaruppeldis og
trúfræðslu, bæði innan skóla og kirkju, og á sér rætur í guðfræði, uppeldis-
fræði, félagsfræði og menningarfræði.6
Þrátt fyrir breytt viðhorf til bernskunnar og uppeldis og menntunar barna
þótti ýmsum kirkjan svifasein til breytinga á viðhorfum sínum til barna og
fræðslu þeirra. Þannig spyr norski guðfræðingurinn Dagny Kaul, í grein frá
árinu 1985, hvort kirkjan hafi eitthvert viðhorf til barnsins. Og hún svarar:
„Kirkjan hefur ekkert viðhorf til barnsins vegna þess að barnið hefur nánast
aldrei verið tekið fyrir sem sjálfstætt umræðuefni í guðfræðiritum.“7 Þetta
viðhorf sitt ítrekar hún í grein frá 2007, þar sem hún segir barnið hafa verið
3 Kay, Ellen. 1900. Barnets árhundrade. Stockholm. Albert Bonniers Förlag.
4 Myre, Reidar. 2001. Stefnur og straumar i uppeldissögu. Þýð. Bjarni Bjarnason, bls. 155—270.
Reykjavík. Rannsóknarstofnun Kennaraháskóla fslands.
5 Asheim, Ivar. 1976. Religionspedagogikk. En innforing, bls. 10—11. Oslo. Universitetsforlaget.
6 Sigurður Pálsson. 2003. „Trúarbragðafræðsla í fjölmenningarsamfélagi", í Ritröð GuðfraiSistofnunar,
17. hefti. bls. 109-127. Reykjavík. Guðfræðistofnun - Skálholtsútgáfan.
7 Kaul, Dagny. 1985. „Har teologien et syn pá barnet?" í Barnet i teologi og kirke, ritstj. Olav
Hognestad og Dagfm Rian. Trondheim. Tapir forlag.
120