Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Blaðsíða 37

Haraldur Hreinsson, Háskóla íslands
Átök í Opinberun Jóhannesar1
Um ritskýringu Sigurbjörns Einarssonar á
Opinberunarbók Jóhannesar
Það hlýtur alltaf að teljast til tíðinda þegar ritskýringarrit við einstök rit
Biblíunnar eru gefin út á jafn litlu málsvæði og hinu íslenska. Ritskýringarrit
á íslensku eftir íslenska guðfræðinga eru nefnilega fá, örfá raunar, sem er
ekki að undra. Skrif á slíkum ritum er fjölþætt, krefjandi og tímafrekt
verkefni og lesendahópurinn takmarkaður. Auk þess hefur aðgengi að
vönduðum, erlendum fræðiritum jafnan verið prýðilegt og þörfin á frum-
sömdum íslenskum ritskýringarritum því ekki knýjandi. Undir lok sjötta
áratugar síðustu aldar kom út ritskýringarrit eftir Sigurbjörn Einarsson
(1911-2008), þá prófessor við guðfræðideild Háskólans, með skýringum við
Opinberunarbók Jóhannesar (gr. Apokalypsis Ioannou).2 Slík útgáfa er ekki
einasta athyglisverður atburður sökum þess hversu fátíður hann er, heldur
er viðfangsefnið nokkuð óvænt. Þótt Opinberunarbókin sé eitt torræðasta
rit Nýja testamentisins og þ.a.l. það rit sem helst þarfnast skýringar við, er
það síst efst á lista þegar velja á eitt biblíurit til skýringar fyrir íslenskan
lesendahóp.
Opinberunarbók Jóhannesar hefur verið umdeild frá því hún leit dagsins
ljós. Bæði hefur þróttmikill texti bókarinnar og lifandi myndmál heillað
lesendur og gagnast kristnu trúfólki sem sótt hefur til hennar kraft í
1 Þann 29. janúar 2012 lést Jón Ma. Ásgeirsson, kennari minn við guðfræðideild HÍ. Kennsla hans
og leiðsögn höfðu mikil áhrif á mig, sennilega meiri en ég hef enn áttað mig á og vil kannast við.
Þessi grein er skrifuð í hans minningu, með virðingu, þökk og söknuði.
2 Sjá Sigurbjörn Einarsson, Opinberun Jóhannesar: Skýringar (Reykjavík: ísafoldarprentsmiðja,
1957). Þess má geta að nákvæmlega ári eftir að Opinberun Jóhannesar kom í verslanir var
Sigurbjörn kjörinn biskup Islands. Bókin virðist hafa komið út 2. apríl 1958 sem kemur þó ekki
heim og saman við þær upplýsingar sem gefnar eru fremst í bókinni þar sem hún er sögð hafa
komið út 1957. Af samtímaheimildum má ráða, svo ekki fer á milli mála, að útgáfa bókarinnar
hefur frestast, sbr. tilkynningar um útgáfu bókarinnar bæði í Morgunblaðinu og Visi frá 2. apríl
1958. Ári síðar, 2. apríl 1959, voru atkvæði talin og úrslit gjörð kunn í biskupskosningum þeim
er Sigurbjörn sigraði í.
35