Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2012, Blaðsíða 169
James L. Kugel, fyrrverandi Harvard-prófessor sem nú starfar í ísrael, einn
fremsta gamlatestamentisfræðing samtímans. Hann ritar þar áhugaverða
grein um myndun kanons, regluritasafnsins. Kugel fjallar um samskipti
gyðinga og kristinna manna og fer vel á því, enda hefur afmælisbarnið
sömuleiðis kynnt nemendum sínum gyðinglega siði, venjur og menningu
ásamt því að taka þátt í samfélagi gyðinga hér á landi. Terje Stordalen,
prófessor við Oslóarháskóla, er á svipuðum slóðum og Kugel þar sem hann
veltir fyrir sér hugmyndinni um regluritasafn og hvað það feli í sér.
Guðrún Kvaran, prófessor við Háskóla íslands, sem sat með afmælis-
barninu í þýðinganefnd Gamla testamentisins ritar um áhrif Biblíunnar á
íslenskar nafngjafir. Þá er grein Haralds Hreinssonar guðfræðings, „Orðræða
um áhrifasögu: Rannsóknarsögulegt ágrip“, mjög áhugaverð og vel fram sett
kynning á fræðasviðinu þar sem höfundur færir einnig rök fyrir vægi áhrifa-
sögunnar í ritskýringu og biblíufræðum. Vel hefði mátt hugsa sér að hún
stæði framar í ritinu, sem góður inngangur að þeim greinum sem fjalla um
áhrifasöguna. Grein Haralds sameinar einnig tvö af hugðarefnum Gunnlaugs,
þ.e. rannsóknarsögu og áhrifasögu. Göran Eidevall, nýskipaður prófessor við
Uppsalaskóla, fer vel með val sitt á efni, en hann ritar um uppáhaldssálm
Gunnlaugs (en óhætt er að segja að það er nánast ómögulegt annað en vita
eftir mjög stutt kynni við afmælisbarnið hver uppáhaldssálmurinn er!), Sálm
121, og birtingarmyndir hans í þremur dæmum úr bandarískri menningu
þar sem sagðar eru sögur í skugga síðari heimsstyrjaldar og helfarar (sem
hljóta einnig að teljast til hugðarefna afmælisbarnsins).
Áhugasvið Susan Gillingham, kennara við Oxford-háskóla, mætti segja að
sé einna líkast áhugasviði Gunnlaugs, þ.e. áhrifasaga Saltarans. Á málþingi
honum til heiðurs á afmælisdaginn ræddi hún einmitt það efni. Hún er
án efa einn helsti fræðimaðurinn nú um stundir á sviði áhrifasögu og ritar
hér mjög áhugaverða grein um Sálm 137 og hvernig sjón og heyrn mætist.
Höfundur „heyrir“ sálminn með því að veita ljóðrænni uppbyggingu hans
athygli, og „sér“ hann með augum sálmaskáldsins, um leið og hann „sér“
hann og „heyrir“ í ljósi viðtökusögu hans í myndlist og tónlist. Sannarlega
áhugaverð efnistök sem leiða lesandanum enn frekar fyrir sjónir hversu
margvísleg áhrif Biblíunnar eru, bæði á lesendur og áheyrendur textanna,
en ekki síður á þau öll sem njóta lista sem byggja á textum ritningarinnar.
Jafnframt staðfesta greinarnar sem fjalla um áhrifasöguna hversu gríðarlega
mikilvægt það er að þekkja til Biblíunnar til að skilja betur list og orðræðu
fyrri tíma, og ekki síður í nútíma.
167