Studia Islandica - 01.06.1981, Blaðsíða 116

114
nefna BjólfskviSu, enda er hún skyld Grettlu að öðru leyti,
eins og alkunnugt er. 1 þvi kvæði eru taldir upp ýmsir af-
komendur Kains Adamssonar, sem frægur varð af bróð-
urmorði, enda þóttu afkomendur hans heldur leiðir og ill-
ir viðfangs, og hljóðar það niðjatal á þessa lund (Beowulf,
111-13):
Þanon untýdras,
ealle onwócon,
eotenas ond ylfe
ond orcnéas,
swylce gígantes
þá wið gode wunnon.
í lauslegri þýðingu hljóðar þetta svo:
Þaðan (þ. e. frá Kain) óvættir
allar komu,
jötnar og álfar
og orknhöfðar, 17
slíkt hið sama risar
sem risu mót guði.
1 stórmerkri rannsókn á írskum atriðum í BjólfskviSu
hefur James Carney (Studies in Irish Literature and.
History, Dublin 1955, 77-128) borið saman óvættalið í
kviðunni við hliðstæðar skrár í írskum handritum fommn
og komizt að þeirri niðurstöðu, að þær muni eiga rætur
sínar að rekja til Isidors frá Sevilla, sem fjallaði um jötna
og ýmiss konar undarleg fyrirbæri í riti sínu (Etymologi-
carum lib. XI: „De homine portcntis“). Hér er ekki stað-
ur til að rekja röksemdir James Carneys um samhand
írskra rita við Bjólfskviðu, en kenningar hans um lærðan
uppmna óvættatals em reistar á traustum grundvelh og
hljóta að vekja grun um, að óvættalið í Grettis sögu kunni
einnig að vera runnið frá útlendum lærdómi. Sjálfur er
17 Merking og uppruni orðsins orcnéas (flt.) eru umdeild atriði, og
því er þýðingin „orknhöfðar“ ærið vafasöm. Það orð kemur fyrir
í visu einni í Þorgils sögu og HafliÖa, ásamt með samsetningunum
Amhhöfði og Hjarthöfði, og virðast þær allar tákna einhvers konar
skrimsli, þótt þær víki einnig að tiltekmnn mönnum.