Studia Islandica - 01.06.1981, Blaðsíða 103

101
hann vegur. (Hér má skjóta þvi að innan sviga, að sið-
fræði fyrri alda var engan veginn eins afdráttarlaus um
fordæmingu á vígum og menn virðast halda, sbr. mn-
mælin í Elucidarius: „Manndráp er stundum gott, svá sem
Davíð vá Goliam eða Judith Oloferne, en þat er þá illt,
er af rQngum hug er framt.“)16 Viðureignin við Glám
er í sjálfri sér gott verk, en þar sem Grettir lætur stjóm-
ast af ofmetnaði, hlýzt af þvi ógæfa.
Þorsteinn drómundur, sem varð giftumaður á sínum
efstu dögum, er andstæða ógæfumannsins Grettis. Munur-
inn á þeim bræðrum kemur skýrt i ljós í hinztu viðræðu
þeirra, sem er öðrum þræði eins konar tilbrigði við stefið
„Sitt er hvárt gæfa eða gorvigleikr“ (137-8):
Nú var Grettir með Þorsteini, þat sem eptir var vetrarins
ok fram á várit. Þat var einn morgin, er þeir brœðr, Þorsteinn
ok Grettir, lágu í svefnlopti sínu, at Grettir hafði lagit hendr
sínar undan klæðunum. Þorsteinn vakði ok sá þat. Grettir
vaknaði litlu síðar. Þá mælti Þorsteinn: „Sét hefi ek handleggi
þína, frændi,“ sagði hann, „ok þykki mér eigi undarligt, þó
at mprgum verði þung hpgg þin, þvi at einskis manns hand-
leggi hefi ek slíka sét.“ „Vita máttir þú þat,“ sagði Grettir,
„at ek mynda ekki sliku til leiðar koma, sem ek hefi unnit, ef
ek væra eigi allknár." „Betr þœtti mér,“ segir Þorsteinn, „þó at
væri mjórri ok npkkuru gæfusamligri." Grettir segir: „Satt er
þat, sem mælt er, at engi maðr skapar sik sjálfr. Láttu mik nú
sjá þína handleggi," segir hann. Þorsteinn gerði svá; hann var
manna lengstr ok grannvaxinn. Grettir hrosti at ok mælti: „Eigi
þarf at horfa á þetta lengr; krœkt er saman rifjum í þér, ok eigi
þykkjumk ek slikar tengr sét hafa, sem þú berr eptir, ok varla
ætla ek þik kvenstyrkvan." „Vera má þat,“ sagði Þorsteinn, „en
þó skaltu þat vita, at þessir inir mjóvu handleggir munu þin
hefna, ella mun þín aldri hefnt verða.“ „Hvat má vita, hversu
verðr um þat, er lýkr?“ segir Grettir, „en allólíkligt þykki mér
þat vera.“ Eigi er þá getit fleira um viðrtal þeira. Leið nú á
várit; kom Grettir sér í skip ok fór út til Islands um sumarit.
Skilðu þeir brœðr með vináttu ok sáusk aldri síðan.
15 Hauksbák (Kobenhavn 1892-6), 492.