Úrval - 01.12.1954, Side 19

SUNDURLAUSIR ÞANKAR . .
17
merkti, en enginn bað þá að ímynda
sér afleiðing-una. Og á stundu þess-
arar afleiðingar skyldi enginn raska
ró þeirra. Vikum saman stóðu rét't-
arhöldin. Það var spurt og svarað,
vitni leidd og talað af mærð og
formfestu. Og svo lýkur harmleikn-
um með leynd á hálftíma stundu.
Þúsundir manna tóku þátt í harm-
leiknum, meðan á réttarhöldunum
stóð. En undir lokin eru aðeins þrír
eða fjórir eftir. En hvað um alla
hina ? 1 kvöldblaðinu lesa þeir annars
hugar stutta fregn um aftökuna.
F
lJ R það ómegulegt fyr-
ir heiðarlegan borgara, góðan heim-
ilisföður, máttarstólpa þjóðfélagsins
að setja sig, andartak, í spor, hins
dauðadæmda manns? Er það ómögu-
legt fyrir hann að ímynda sér sjálf-
an sig i dauðaklefanum segjandi við
sjálfan sig svolátandi: „Ég er ekki
glæpamaður. Ég var það, meðan ég
framdi glæpinn, en síðan hafa mán-
uðir liðið, og ég hef breytzt. Ég er
ekki lengur sá sami og áður. Hvorn
okkar dæmið þið, þann sem ég var,
eða þann sem ég er?“ Er það ó-
mögulegt fyrir þennan saklausa
mann að skilja, hvers vegna svo
margir dæmdir glæpamenn stað-
hæfa sakleysi sitt? Já, alveg efun-
arlaust —■ ómögulegt er það.
TÍT ert á móti dauða-
dómi? Það er auðvelt að tala, mað-
ur minn. Hefurðu nokkru sinni séð
fórnarlamb einhvers morðingja ?
Geturðu ímyndað þér, hvílíkar hörm-
ungar sumir morðingjar láta af sér
leiða? Við erum ávallt reiðubúin að
tala án þess að vita neitt, án þess
að orðunum fylgi nein ábyrgð.
Hversu margir andstæðingar dauða-
refsingar skiptu ekki um skoðun,
daginn sem þeir flæktust inn í eitt-
hvert morðmálið og urðu að tala
frá eigin brjósti!
F
IJRTU með dauðarefs-
ingu? Er'tu reiðubúinn að taka að
þér hlutverk bcðulsins? Þegar mað-
ur hefur góðar og gildar ástæður til
að krefjast dauða annars manns,
sem hann þekkir næsta lítið, ætti
hann vissulega að hafa hugrekki til
að ganga fram og taka hann sjálfur
af lífi. Hví skyldu menn framkvæma
í skugganum svo réttlátt og gæzku-
ríkt verk? . . . Ef rétturinn til að
lifa er ekki alger, ef setja verður
honum 'takmörk, allt eftir stað og
tíma, hvaða rétt getum við þá reitt
okkur á? Er til nokkur einn réttur,
sem viö getum krafizt hvernig sem
á stendur? Nei, engin ein réttindi —-
við verðum að geta krafizt allra
þessara ré'ttinda, svo að þau geti
öll orðið alger. Því að öll þessi rétt-
indi eiga rætur sínar í einu ákvæði
— 1. grein Mannréttindayfirlýsingar-
innar: „Hver maður er borinn frjáls
og jafn öðrum að virðingu og rétt-
indum. Menn eru gæddir vitsmunum
og samvizku og ber þeim að breyta
bróðurlega hverjum við annan."
Afneitaðu þessu ákvæði eða van-
ræktu það — og allt hitt verður
einskisnýtt pappírsgagn.
E. H. þýddi.
3