Úrval - 01.12.1957, Síða 23

HOLGÖMUR OG HÉRAVÖR
í tali án sérkennslu og læknis-
xneðferðar, og það er því ekki
að undra, þótt læknarnir hafi
lagt sig alla fram til að finna
upp aðferðir, er gætu ráðið bót
á þessum tvöfalda galla.
Síðasta aldarfjórðunginn
hafa orðið geysilegar framfar-
ir í meðferð þessara tveggja
andlitsgalla. Áður en við för-
um að lýsa þeim aðferðum, sem
nú er beitt, skulum við okkur
til glöggvunar skyggnast um í
munnhoiinu og athuga, hvað
þar er að sjá.
Munnholinu er lokað að of-
an og framan af gómnum, sem
myndar skilvegg milli munns-
ins og nefkoksins. Tveir þriðju
hlutar þessa skilveggjar að
framanverðu nefnast beingóm-
ur (palatum durum), en aftari
hlutinn, sem nemur einum
þriðja, nefnist iioldgómur (pa-
latum rnolle). Aftasti hluti
hans, sem er lóðréttur og hreyf-
anlegur, er kallaður gómtjald.
Gómurinn er ílivolfur, bæði
að framan og aftan og til hlið-
anna. Uppistöðu beingómsins
mynda tvö lárétt útskot frá
beinum efri kjálkans og góm-
beinunum. í holdgómnum eru
gómvöðvarnir, úfurinn og góm-
bogarnir. Hreyfanlegi hluti
gómsins hjálpar til við talmynd-
unina og er þar að auki til að
varna því, að matur, drykkur
og annað komizt niður í önd-
unarfærin.
Héravör (lapium leporinum)
getur verið á mismunandi háu
ÖRVAL
stigi. Stundum er aðeins smá-
rifa í efri vörina, en í öðrum
tilfellum er vörin klofin af
djúpu skarði, sem oft nær alveg
upp að nefinu. Skarðið er aldrei
á miðri vörinni, heldur neðan
við aðra hvora nösina, oftast
vinstra megin. Tvöföld héra-
vör er líka til, en hún er miklu
sjaldgæfari.
Andlitslýtin eru vitanlega enn
þyngri raun fyrir foreldrana
en barnið fyrsta æviár þess, en
á hinn bóginn er barninu lífs-
nauðsyn að geta notað munn-
inn til að sjúga með einmitt á
því aldursskeiði. Og þegar
barnið ætlar að fara að tala,
venjulega eins árs gamalt, kem-
ur í ljós, að varirnar, sem
mynda eiga orðin, eru vanskap-
aðar.
Holgómur eða gómrifa (pala-
toschisis) er til orðin vegna
þess, að beinhelmingar góms-
ins ná ekki saman. Eins og
héravörin getur gómrifan verið
mismunandi löng og breið, en
langoftast stendur þetta tvennt
í sambandi hvort við annað,
þannig að gómrifan idýfur bæði
harða og lina góminn.
Það liggur í augum uppi, að
þessir gallar, sem koma fram
í útliti, fæðutöku, talmyndun
og öndun, hafa í för með sér
gífurlega sjúkdómshættu og
mikla andlega vanlíðan. Þess
vegna hafa nú verið teknir
til meðferðar hin síðari ár all-
ir þeir sjúklingar, er til hefur
náðst. Lækningin var aðallega
21