Úrval - 01.12.1957, Page 116

Hvers vegna — Vegna þess
Spuming-ar og svör eru vin-
sæl og handhæg aðferð til a8
miðla fróðleik i stuttu en Ijósu
máli. Fyrir nokkrum árum birt-
ist um skeið þáttur á kápusiðum
Úrvals sem nefndist „Spurt og
svarað'*. Voru það spumingar frá
lesendum, sem þar til hæfir menn
voru fengnir til að svara í stuttu
máli. Talsvert barst af spum-
ingum fyrst í stað, en fór smám-
saman fækkandi, imz þær hættu
alveg að berast, og þar með var
þátturinn auðvitað sjálfdauður.
En nú er ætlunin að taka hann
upp að nýju I dálltið breyttu
formi, þannig að ekki verður
fyrst og fremst leitað til lesenda
eftir spurningum, heldur búnar til
eða teknar úr erlendum blöðum
og timaritum spumingar, sem
ætla má að lesendum þyki fróð-
legt og gaman að fá svör við. Að
sjálfsögðu er lesendum einnig
heimilt að bera fram spumingar,
og verður þeim svarað eftir því
sem unnt er. Og nú hefst þáttur-
inn — með sputnik-spumingu
eins og vænta mátti á þessum
tímum gervitungla og geimfara:
Örlög Sputniks.
Sp.: Visindamenn spá þvi, að
Sputnik muni bráðna og gufa upp
vegna núningsmótstöðu loftsins
þegar hann kemur niður I hin
þéttari loftlög. En hversvegna
bráðnaði hann ekki á leiðinni upp
í gegnum gufuhvolfið?
3v.: Eldflaugin bráðnaði ekki
á leiðinni upp, sumpart vegna
þess að hraði hennar á leiðinni
upp var ekki eins mikill og hann
er nú og eins og haxm mun verða
á leið hennar niður i gufuhvolfið,
og sumpart vegna þess að hún fór
lóðrétt upp, en mun fara skáhallt
gegnum gufuhvolfið á leið niður.
Byrjunarhraðinn var aðelns 10
metrar á sekúndu, I 50 km hæð
var hraðinn orðinn 2000 metrar á
sekúndu, og nú er hann kringum
7500 metrar. Með svipuðum hraða
mun gervitungllð nálgast jörðina
skáhallt gegnum gufuhvolfið og
smámsaman hitna tmz það leys-
ist upp. Hve lengi það muni
verða glóandi er ekki unnt að
segja með vissu, en sennilega um
stundar til % tíma.
Á leiðinni upp hitnaði eldflaug-
in einnig, mun líklega hafa orðið
300—400° heit á yfirborðinu, en
vegna þess að hún flaug lóðrétt
upp komst hún i gegnum hin þétt-
ari loftlög á minna en einni min-
útu, eða á svo skömmum tíma, að
hinn hái yfirborðshiti náði ekki að
breiðast inn í eldflaugina að neinu
ráði. Þar hefur hitinn tæpast
komizt upp i meira en 50—60°.
Sólböð innanliúss?
Sp.: Er ekki hægt að fram-
ieiða rúðugler sem hleypir i gegn-
um sig útfjólubláum geislum?
Það væri mikill kostur að geta
Frarahald á 2. kápusiCu.
3TEINODR5PRENT H.F