Saga - 2021, Page 43

styttum er ýmist steypt af stóli, þær endurskapaðar eða málað á
þær. Í öllum fyrrverandi heimsveldum og nýlenduríkjum munu
styttur óhjákvæmilega verða miðlægar í átökum um það sem sagn -
fræðingurinn Prasenjit Duara hefur kallað kúgandi þjóðarsögu um
sameiningu og samfellda sjálfsmynd.7 Í ljósi gagnrýni hans á hug-
myndina um samfellda sameiginlega sjálfsmynd varpa átökin um
stytturnar meðal annars ljósi á óánægju með einhliða frásagnir af
sögu danska ríkisins sem taka ekki tillit til þeirrar ólíku reynslu sem
ríkir í þeim löndum sem hafa myndað ríkið í gegnum tíðina.
Áberandi orðræðu er að finna víða bæði í opinberum og per -
sónulegum yfirlýsingum um hlutverk Danmerkur gagnvart Græn -
landi sem ætlað er að draga fram jákvæðar tilfinningar gagnvart
sambandi landanna. Hún tengist þeirri söguskoðun sem lengi var
ríkjandi um samband þeirra sem uppbyggilegt og nauðsynlegt og
um nýlendustjórn Danmerkur sem eins konar góðgerðarstarfsemi.
Eins og Aviaq Fleischer hefur bent á er jákvætt viðhorf til Hans
Egede í Grænlandi líka bundið sterkri stöðu kristinnar trúar í lífi
margra Grænlendinga.8 Hans Egede er táknmynd sem fær merk -
ingu frá að minnsta kosti þremur orðræðum: Í fyrsta lagi sem tákn
um eyðileggjandi mátt nýlendustefnunnar, í öðru lagi sem tákn um
uppbyggilega sögulega tengingu tveggja landa og í þriðja lagi sem
tákn kristinnar trúar í ljósi trúboðsstarfa hans þar sem hann er talinn
stofnandi grænlensku kirkjunnar. Skemmdarverk eða viðbætur við
stytturnar af Hans Egede eru þannig ekki aðeins tilraunir til að
rugga bátnum eða pólitískar ögranir. Þvert á móti má líta á þetta
sem gagn-orðræðu (e. counter-discourse) sem afhjúpar annars konar
söguskilning en þær ráðandi söguskoðanir sem almennt eru bendl -
aðar við stytturnar. Átökin um stytturnar vísa þannig til annars kon-
ar skilnings á sögunni: Við (Danir og Grænlendingar) eigum okkur
ekki sameiginlega sögu heldur tvær samtvinnaðar sögur.9 Í orð -
ræðunni sem skilgreinir Danmörku sem örlátt yfirvald og í þeim
orðræðum sem hafa lagt áherslu á jákvæða stöðu kristninnar í græn-
lensku samfélagi hefur styttan af Hans Egede lengi verið gleðigripur
söguskoðun í almannarými 41
7 Prasenjit Duara, Rescuing History from the Nation: Questioning Narratives of Modern
China (Chicago: University of Chicago Press, 1995), 4.
8 Vef. Aviaq Fleischer, „Red paint instead of celebrations”, unric.org, 6. ágúst 2021,
United Nations Regional Information Centre for Western Europe, sótt 14. sept-
ember 2021.
9 Thisted, Stemmer fra Grønland.