Saga - 2021, Blaðsíða 76

hvallýsið. Samkvæmt flokkunarkerfinu í verslunarskýrslum Hag -
stof unnar voru helstu vöruflokkarnir hvalmjöl, hvallýsi, hvalkjöt og
kjötkraftur. Aðrir flokkar voru hvaltennur og hvalskíði en þessir
flokkar voru afgerandi minni en hinir fjórir. Ef litið er á áratuginn
áður en Japansviðskiptin hófust (þ.e. sjöunda áratuginn) sést að við -
skiptalöndin eru allmörg en þegar leið á áratuginn varð Bretland
sífellt meira áberandi sem stórkaupandi. Eftir að Japansviðskiptin
komu til sögunnar breyttist mynstrið svo um munaði og Japan varð
á skömmum tíma langstærsti kaupandinn að afurðunum. En breyt-
ingin fólst ekki bara í því að stór hluti hvalaafurðanna var nú fluttur
til fjarlægrar heimsálfu í stað nágrannalandanna: Vinnslan og virðis -
aukinn breyttist einnig svo um munaði. Hingað til höfðu hvala afurðir
fyrst og fremst verið grófunnar í dýrafóður og iðnað en í Japan var
hvalurinn nýttur til manneldis. Það hafði mikla þýðingu fyrir vinnsl -
una og verðmæti vörunnar. Þegar Japansmarkaður opn að ist ákvað
Hvalur hf. að laga framleiðsluna að þeim markaði og voru stórfelld-
ar breytingar gerðar á vinnslu og verkferlum í Hval firði. Um svipað
leyti eignaðist fyrirtækið hraðfrystihús í Hafnarfirði sem eftir stækk-
kristín ingvarsdóttir74
Mynd 3: Útflutningur til Japans hófst árið 1971 en óx hratt. Frá og með 1975
var Japan afgerandi stærsta útflutningslandið. Framan af voru viðskiptalönd-
in jafnan mörg. Árið 1972 voru til dæmis níu lönd í hópn um „önnur lönd“.
Úflutningsmagnið er stöðugt þar til vísinda veiðar hefjast. Árin 1971 og 1985
var magnið til dæmis í báðum tilfellum um 6000 tonn. Heimild: Verslunar -
skýrslur. Hagskýrslur Íslands. Unnið upp úr ár göng um 1964–1990.
Íslenskur útflutningur á hvalaafurðum eftir löndum,
hlutfall af heildarverðmæti