Saga - 2021, Blaðsíða 82

tóku á sig ýmsar myndir þar sem bæði yfirvöld og helstu hags muna -
hópar innanlands beittu sér í deilunni. Japanir áttu meðal annars
frumkvæði að lokuðum fundum meðal hvalveiðiþjóða í Genf í jan -
úar og maí árið 1982 til að stilla saman strengi fyrir fund Alþjóða -
hval veiðiráðsins sumarið 1982 þar sem greiða átti atkvæði um hval -
veiði bannið. Ísland var meðal ríkja sem tóku þátt í fundunum.75
Þótt oft hafi verið samhljómur milli Íslendinga og Japana varðandi
hvalveiðimálin sýna atkvæðagreiðslur í Alþjóðahvalveiðiráðinu að
skoð anir voru oft afar skiptar meðal þjóðanna. Stutt skýrsla á
íslensku um tvo fundi Alþjóðahvalveiðiráðsins árið 1978, sem er að
finna í skjalasafni utanríkisráðuneytisins og er augljóslega ætluð
fyrir notk un innan hlutaðeigandi ráðuneyta, gefur áhugavert dæmi
um ein mitt þetta.76 Í skýrslunni eru raktar niðurstöður í nokkrum
mikilvægum atkvæðagreiðslum, meðal annars um friðun búrhvala
í Suður-Íshafi og í Kyrrahafinu, en í fjórum af sex aðskildum at kvæða -
greiðsl um, sem allar vörðuðu hagsmuni Japans, greiddu Íslend -
ingar at kvæði með friðun eða takmörkun kvóta en Japanir á móti.
Við annað málið þar sem Ísland hafði kosið með veiðum fylgir eftir -
farandi skýring:
Friðunarmenn telja að í þessu máli hafi Ísland beitt atkvæði sínu til að
þóknast Japan en þarna voru tillögur vísindanefndar hafðar að leiðar-
ljósi sem endranær hjá íslensku fulltrúunum og fulltrúum flestra hinna
og þ.á.m. ríkja sem berjast fyrir friðun hvala.77
Japanir gengu oft langt í veiðum sínum og það duldist ekki þeim
sem þekkingu höfðu á málinu. Bandarískur vísindamaður og „hvala-
vinur“ sem gerði skýrslu um hvalveiðar Íslendinga árið 1978 eftir
rúmlega þriggja daga heimsókn hjá Hval hf. segir meðal annars um
framkvæmdastjórann Kristján Loftsson: „[Þ]rátt fyrir ungan aldur
(32 ára) er hann skynsamur einstaklingur sem er tilbúinn að ræða
um verndunarsjónamiðin í hvalveiðum. Hann er ósáttur við að
Ísland sé sett undir sama hatt og Japan og Sovétríkin. Honum finnst
hvalveiðar Íslendinga vera skynsamlega framkvæmdar og honum
kristín ingvarsdóttir80
75 Nánar má lesa um fundina í skjölum frá utanríkisráðuneytinu: ÞÍ. Utanríkis -
ráðuneytið. 1996 B/610, mappa 1.
76 ÞÍ. Utanríkisráðuneytið. 1996 B/622, mappa 3, „Hvernig hefur Ísland greitt
atkvæði á fundum Alþjóðahvalveiðiráðsins?“.
77 Sama heimild, 1.