Saga - 2021, Side 91

bankans. Í Japan fundaði viðskiptaráðherra með starfs bróður sínum,
Keijiro Murata, um viðskipti landanna. Pétur Thorsteinsson, sendi-
herra Íslands í Japan, átti í sömu ferð fundi með háttsettum emb -
ættis mönnum í utanríkis-, viðskipta- og sjávarútvegsráðuneytum
Japans. Allt bar að sama brunni varðandi kaup Japana á hval kjöti og
niðurlag skýrslu um málið var svohljóðandi:
Ákvörðunin um að stöðva innflutning á hvalkjöti, þ.á.m. afurðum sem
byggja á vísindarannsóknum, var tekin af sjávarútvegsráðuneytinu og
utanríkisráðuneytinu í Japan, en viðskiptaráðuneytið (MITI) sér um
framkvæmdina.
Japanir segjast ekki vilja eiga neitt á hættu, hvað snertir fiskveiði -
réttindi þeirra við Bandaríkin og að þeir séu því ekki reiðubúnir til að
endurskoða afstöðu sína hvað snertir innflutningsbannið á hvalkjöti frá
Íslandi nema fyrir liggi skýlaus yfirlýsing bandarískra stjórnvalda þess
efnis, að slíkur innflutningur leiði ekki til refsiaðgerða. Eina leiðin fyrir
Íslendinga í þessu efni sé því að ræða við Bandaríkja menn.106
Íslensk stjórnvöld beindu því sjónum að Bandaríkjamönnum til að
reyna að knýja fram þau loforð sem Japanir óskuðu eftir og var öllu
tjaldað til í þeim samningaviðræðum. Á árunum 1985 og 1986 fóru
fram tíðir fundir og bréfaskipti milli æðstu ráðamanna á Íslandi og
í Bandaríkjunum. Í nóvember 1985 funduðu til að mynda Stein -
grímur Hermannsson forsætisráðherra og Geir Hallgrímsson utan-
ríkisráðherra með George Shultz utanríkisráðherra Bandaríkjanna í
Reykjavík þar sem hvalveiðimálið var eitt af helstu málunum. Í
bréfaskiptum við Shultz í framhaldinu kom mjög skýrt fram að
Banda ríkjamenn myndu ekki geta tryggt að Pelly- og Packwood-
Magnuson- viðaukunum yrði ekki beitt gegn Íslandi og Japan ef
Íslendingar framkvæmdu fyrirhugaðar vísindaveiðar og Japanir
keyptu afurðirnar.107
Þegar leið á árið 1986 án þess að lausn væri í sjónmáli færðist
stigvaxandi harka í afstöðu íslenskra ráðamanna. Í bréfi til Shultz
utanríkisráðherra í ágúst 1986 benti Matthías Á. Mathiesen utanríkis -
ráðherra á að hótanir Bandaríkjanna gætu haft neikvæð áhrif á sam-
band landanna almennt og í ágúst 1987 lýsti Steingrímur Her manns -
son, sem þá var tekinn við embætti utanríkisráðherra, því yfir að
japanska tímabilið í hvalveiðum … 89
106 Sama heimild.
107 ÞÍ. Utanríkisráðuneytið. 1996 B/623, mappa 3, „Afstaða bandarískra stjórn-
valda í hvalveiðimálinu,“ 3. janúar 1986, og George Shultz til Geirs Hall gríms -
sonar, 24. janúar 1986.