Úrval - 01.07.1972, Qupperneq 130

128
ÚRVAL
fengiö mig til þess aö svipta hana
þessari ánægju.
Starfsmennirnir vinna átta stunda
vinnudag sex daga vikunnar, og fyrir
þessa vinnu fá þeir frá 21 til 45 dollara
á mánuöi. Aukaþóknanir og hlunn-
indi? Sumum störfum fylgir ókeypis
vinnufatnaöur. Sjúkrakostnaöur og
læknishjálp er hvort tveggja mjög
lágt. Húsaleigunni er haldiö niöri, svo
aöhúnerlág. Ég spuröi, hvort þarna
væri ákvæöisvinnukerfi eöa einhvers
konar bónuskerfi. Ching svaraöi:
,,Já, áöur fyrr var slikt kerfi, og menn
fengu kaupuppbætur eftir afköstum.
En stjórnmálaleg samkennd okkar óx
I Menningarbyltingunni, og nú mundi
engum detta i hug aö taka viö kaup-
uppbót fyrir aö gera bara þaö, sem
vænzt er af honum.”
Ég spuröi, hvað her jeppi kostaði.
„Verö okkar er 14.000 yuan
en viö seljum aldrei neinn
jeppa. Þeir fara allir til rikisins, aöal-
lega til hersins. Viö áætlum, aö hinn
raunverulegi framleiðslukostnaður sé
11.000 yuan og aö þaö sé þannig 3.000
yuan ágóöi á hverjum jeppa.” Ég
spuröi, hvaö yröi um ágóöann. Hann
svaraöi: „Rikiö verður aö safna fé til
þess aö geta stækkað verksmiðjuna.”
Hve góður var jeppinn? Ég fór upp I
einn þeirra, setti hann i lægsta gir og
komst að þvi, aö hann var næstum
alveg eins og jeppinn, sem ég ek heima
i Bandarlkjunum. Verksmiðjan haföi
mikla þörf fyrir nýtizku vélaverkfæri.
Þungapressur hennar koma nú frá
Itallu, Englandi og Þýzkalandi. En
hún framleiddi 10.000 jeppa á ári auk
fleiri jeppahluta, sem ætlaðir voru til
samsetningar annars staðar.
Fáir af okkur Vesturlandabúum
gera sér grein fyrir þvi, hvilik um-
turnun og átök uröu i Kina I hinni
nýafstöönu Miklu Oreigarrtenningar-
byltingu. Hún byrjaði árið 1966 á þann
hátt, aö það hófust ofsafengin vits-
munaleg og hugmyndafræðileg átök
innan hins kinverska kommúnisma
milli Mao Tse-tungs annars vegar,
sem vildi, að byltingunni yrði stööugt
haldiö áfram i öllum meginatriðum,
og Liu Shao-chi, sem vildi, aö látiö yröi
staðar numiö um sinn og staöa hins
klnverska kommúnisma treyst og
jafnframt staða alls þess, sem þegar
haföi áunnizt. Mao og stuðningsmenn
hans lögöu áherzlu á „sifeilda
byltingu”, en Liu og stuðningsmenn
hans lögöu áherzlu á „að framleiöa
ætti sem mest og styrkja meginstoð
þjóöfélagsins og núverandi stööu
kommúnismans”. Fylgismenn Maos
lýstu andstæðingum sinum sem
„valdamönnum, sem vildu leggja inn
á braut kapitalismans”. Og þeir lýstu
þeim sem „skripum og ófreskjum,
snákum.” Þegar átökin stóðu sem
hæst, stofnaði Mao hin frægu samtök
„Rauðu varðliöana”. Þar var um aö
ræöa samtök ofbeldisgjarns ungs fólks
á aldrinum 16 til 23 ára, sem æddi yfir
sveitirnar, barði og misþyrmdi og
jafnvel drap fólk, sem grunað var um
afturhaldssamar tilhneigingar. Það
æddi fram og aftur um Kina I þrjú ár
samfleytt. Flestir ritstjórar þessa
timarits (Reader’s Digest), flestir út-
gefendur bandariskra dagblaða og
mikill hluti bandariskra háskólapró-
fessora hefði veriö tekinn af lifi af
Rauöu varðliöunum, heföu þeir
starfaö I Bandarikjunum.
Ég hafði kynnt mér sögu Menn-
ingarbyltingarinnar kinversku, en ég
haföi ekki gert mér nána grein fyrir
áhrifamætti hinna ýmsu þátta og
„tækja” hennar, fyrr en ég varð þess
áskynja, hversu grimmilega eyðilegg-
ingu hún hafði haft I för með sér. Ég
haföi ekki vitaö um hina svokölluðu „7.