Úrval - 01.07.1972, Síða 140

138
ÚRVAL
okkur afhent fjögurra blaðsföna
fréttatilkynning. Og aldrei hef ég séð
100 fullvaxna menn og konur lesa svo
hljóðlega og af sllkri athygli.
Skoðanamunurinn milli Kína og
Bandaríkjanna var svo mikill, að I
fréttatilkynníngu þessari skýrbu bæöi
ríkin aftur frá þvl, hverjar ósveigjan-
legar meginreglur þau aðhylltust. A
meðal þess, sem tekið var þar fram af
hálfu Bandarlkjamanna, var þetta:
„Bandarlkin munu vinna að rétí látum
og öruggum friði .... styðja ein-
staklingsfrelsi og þjóðfélagslegar
framfarir öllum jaröarbúum til
handa.” Kinverjar sögðu meðal ann-
ars: „Klna styður dyggilega baráttu
alls kúgaðs fóiks .... Kina er aigeriega
andsnúið endurvakningu og útþenslu
japanskrar hernaðarstefnu.”
Slðan var birt I fréttatilkynningunni
efni nokkurra samninga, sem geröir
höfðu verið: lýst var yfir ósk um að
koma á eðlilegum samskiptum milli
rlkjanna, dregið skyldi úr hættunni á
hernaöarlegum árekstrum, lýst var
yfir andstöðu gegn því, að Kína,
Bandarikin eða eitthvert þriðja rlkið
(átt var viö Rússland eða Japan) leit-
aðist við að verða forusturlki á Asíu-
Kyrrahafssvæöinu. Gefið var loforð
um, að hvorki Klna né Bandarlkin
mundu reyna að sernja fyrir hönd ein-
hvers þriðja rikis. Þar að auki sam-
þykktu bæði rlkin, að hefja skyldi
innan tlðar menningarleg samskipti
milli landanna, auka viðskipti milli
þeirra og að þau héldu meö sér fundi
„öðru hverju” og ræddu þar mál sín.
En þá var enn þá eftir að leysa hið
erfiöa vandamál, sem snerti stjórn
Chiang Kai-sheks á eyjunni Taiwan
(Formósu). í þvl máli var skoðana-
munurinn geysilegur og engin mála-
miðlunhugsanleg. Klna endurtók sina
fýrri afstöðu, þ.e. að Taiwan væri
hérað I Klna og að allt bandarlskt lil
yrði að hverfa burt frá Taiwan.
Bandarikin viðurkenndu, að „það er
aðeins til eitt Klna og Taiwan er hluti
afKIna .... Þau endurtaka, aðþauhafi
áhuga á friðsamlegri lausn Taiwan-
vandamálsins af hendi Kinverja
sjálfra .... Þau munu smám saman
draga úr liðsafla slnurn og hernaðar-
útbúnaði á Taiwan, eftir þvi sem
dregur ur spennu á þvi svæðL”
Þegar við höfðum lokið lestri frétta-
tilkynningarinnar, helltist holskefla
vonbrigða yfir okkur, þvl að við fyrstu
sýn virtist sem við létum mikið af
hendi og fengjum ekkert I staðinn.
Fréttamenn byrjuðu á aö setja saman
fyrstu biturlegu orðuð setningarnar I
fréttapistlum slnum, I þessum dúr, en
að vlsu aöeins munniega: „Richard
M. Nixon yfirgaf Klna I dag og skildi
Taiwan eftir.” Fréitaritari dagblaös-
ins „Inquirer” I Flladelflu vildr orða
fyrirsögn slna á þennan hátt: „Þeír
fengu Taiwan. Við fengum brauðsnúð
með eggi.” En eftir nánari yfirvegun
ákváðu þeir að nota hóflefra oröaiag.
En við nánari yfirvegun kom þaö I
Ijós, aö samt hafði margt gott áunnizt
með ferö þessari. Ekkert athyglisvert
hafði gerzt viðvíkjandi 'Vietnam, og
enginn bandariskur sendiherra mundi
nú setjast aö I Peking. En hinum
hræðilega fjandskap síðustu tveggja
áratuga var nu lokið, komið hafði
veriö á eins konar sambandi, sem eðli-
legt mátti teljast, og leiðtogar Kina og
Bandarikjanna höfðu nú fengið tæki-
færi til pess að vega og meta hver
annan. Þetta allt saman var talsvert
afrek.
En hvað um Taiwan? Það er stað-
reynö, að hin nýja afstaða okkar hefur
litlu breytt, hvað það vandamál
snertir. Bæði kommúnistar og þjóð-
ernissinnar hafa viðurkennt það árum