Ný sumargjöf - 01.01.1865, Side 126
126
og grisku fornöld, sem vöknuð var af margra alda
svefni; og allt þetta er aðdáanlega samtengt hvað við
annað og hafið upp í veldi skáldlegrar fegurðar. En
skáldskapargáfa Dantes var svo yfirgripsmikil, að hún
sameinaði í sér það sem vér dáumst að hjá mörgum öðr-
um skáldum á sundrungu; honuin var alll veitt, máls-
fegurð hinna rómversku fornskálda, áslarblíða og inndæli
„Minne“ skáldanna, en háfleygi og hjartnæmi sálmaskáld-
anna, sem orklu „Dies iræ“ og „Stabat maler.“ Menn hafa
sagt að Dante væri skáld guðfræðinganna og guðfræðingur
skáldanna, en það er of lítið sagt, því hann var engu
minni heimspekingur en hann var skáld og guðfræðingur.
Ekkert skáld, að Shakspeare einum undanskildum, hefir
eins vel skilið og skýrl frá sögu sinna tíma, og hver sem
komast vill að réltum skilningi miðaldanna, getur ekki
fengið belra leiðarvísi en hið fvrnefnda snildarverk Dantes,
því það inniheldur allt, sem menn á þeim tímum trúðu,
óskuðu og vonuðu, bæði þessa heims og annars. Og þó
ekki verði varið, að fæstum á vorum dögum muni þess
auðið, að skilja það útí alla æsar, þá er saint liitt víst, að
það getur verið flestum lesendum*) til fróðleiks og yndis,
og á það vel heima sem Boccacio segir, „að það sé einsog
slraumur sem Ijón geti synt í og lamb geli vaðið í.“
Yér viljum í stuttu máli minnast á efni kvæðisins. í
riti sínu: „vita nuova“ þ. e. (hið nýja líf) hafði Dante lýst
því, hversu elska hans til Beatrice glæddist í fyrstu og
hreinsaðist í eldi sorgarinnar frá Öllu jarðnesku og munað-
*) Divina Commedia er prýðilega snúið á danska tungu af
C. K. Molbech.