Ný sumargjöf - 01.01.1865, Side 132
132
eria“ þessi voru látin fara fram á þrem stöðum í einu,
í helvíti, á jörðinni og í himnaríki, og var leiksviðið þá
með þreinur pöllum. Efni leikritanna var stundum skáld-
legt, en það gat eigi notið sín, því meðferðin lýsti fá-
kænsku og smekkleysi; öllu var hrúgað saman án hugs-
unar og reglu, veraldlegu og andlegu, guðlegu og úguð-
legu, og aldrei mátti fífl vanta til að fremja allskyns
skrípalæti, þó leikritið væri alvarlegt og efnið tekið úr
heilagri ritningu. — Enn voru sjónarleikar, er menn
kölluðu „Moraliteter,“ og var það einkennilegt við þá, að allar
persónurnur í þeim láknuðu einhverja andlega einkunn, vizku
eða heimsku, dygðir eða lesti, fýsnir eða geðshræringar og
annað þvíumlíkt. Var það alment að alþýða í borgunum
hafði sjónarleika þessa sér lil skemtunar á háliðum, eink-
um á ítaliu, Spáni, Frakklandi og þýzkalandi. það sann-
aðisthér, að injór er mikils vísir, því þó sjónarleikaskáld-
skapur þessi væri ófullkominn í fyrstu, þá dafnaði hann
smámsaman, þangað lil hann náði hinu æzla stigi fullkomn-
unarinnar, en það var á Spáni og Englandi á 16 og 17
öld. þá voru uppi tvö hin mestu sjónarleikaskáld, Calde-
ron de la Barca (f. 1601, f 1687) á Spáni, og William
Sleingesturinn (likneskjan) kom á tilteknum tima og hvatti
Don Juan til apturhvarfs og iðrunar, en hann svaraði
ekki nema háði og guðlasti, komu þá djöflar ogdróguhann
niður til vitis. Dr. Fauslns hafði gjört samning við djöfulinn,
að hann skyldi þjóna sér um vissan áratíma móti því að fá
sálu sína eptir dauðann. Veitir djöfullinn honum allar óskir
sínar, ensumtþómeð sjónhverflngum. Faustus hafði skipað
honum að færa sér liina fegurslu konu, sem vcrið hefði. Færir
djöfullinn honum Hclenu, það er að segja svip hennar eða
tálmynd, en Faustus þykir sem það sé hún sjálf og býr saman
við hana, þangað til djöfullinn sækir sálu hans.