Ný sumargjöf - 01.01.1865, Side 92

92
K R Ó M A
kvæði eptir Ossían.*)
Inni hald.
Ossían heyrir harmatölur Malvínn úlaf dauða Oskars, unnusta
hennar. Ossían reynir að hugga hana og segirhcnni frá afreks-
verkum sínum, er Fíngáll sendi hann lil liðs við Króðar Krómu
konung á irlandi. Króðar var hníginn m.jög á efra aldur og
“) Ossian (á gaelisku máli Oisian) álli, eplir frásögn Hálendinga
á Skollandi, að liafa verið nafnfrægl gaeliskt skáld, er lifað hefði
á 3 öld eptir hingaðhurð Krisls eða nokkru fyr; hefði Ossían
þessi verið sonur Fingáls og blindur einsog sagl er Hómer
hafi verið f>að var þegar kunnugt af Buchanani rerum
Scolicarum Historia (1582), að til værti gaelisk þjóðsögu
kvæði eptir Ossian. Fannst mönnum f>ví mikið um, er Mác-
pherson skozkur maður (f. 1738 f 1790) árið 1760 gaf út
gaelisk þjóðkvæði með fyrirsögninni: Remains of ancient
poetry collected in Ihe Highland of Scotland and Iranslaled
from Ihe Galic or Erse language. fiessum þjóðkvæðum tóku
menn með miklu lofi og ferðaðist Macpherson á ný lil Há-
landanna og gaf síðan úl heljukvæðið Fingal og Temora
og nokkur smærri kvæði. Síðaú gafhann út öllsaman kvæð-
in: The works of Ossian the son of Fingal 1773. — INú tóku
ýmsir enskir vísindamenn að veitast að Macpherson, og
sögðu kvæðin mestmegnis vera tilbúning eptir sjálfan hann.
IJm þær mundir var hatur og úlfbúð mikil milli Englendinga
og skota, er tæplega 15 ár voru liðin frá bardaganum við
Culloden; reyndu Englendingar á allar lundir að nppræta
þjóðerni Gaela eður Háskotla, og vildu því að sem minnst
væri gjört úr því, er þeim mátti mest vera til sæmdar. Rit-
deilan um kvæði Ossians, hvort þau væru fölsuð eður cigi,
hefir nú staðið í 100 ár, og er enn ekki á enda kljað.
Menn skoruðu á Macpherson að sýna hinn gaeliska frum-
texta, er hann sagðist hafa gjört þýðingu sína eplir,
en hann var með öllu ófáanlegur til þess; mun honum
hafa gengið það til, að þýðing hans var fremur ótrú og í
mörgu ábótavant, því hann kunni eigi gaeliska tungu til
hlítar. En eplir fiann lálinn fannst fruuitexti nokkurra af
kvæðunum ásamt lalínskri þýðingu 1829 var heitið verðlaun-
um fyrir þáritgjörð, sem bezt yrði samin um uppruna kvæð-
anna* Urðu Irlendingar tveir til að rila um þella efni, og
komust þeir til þeirrar niðurstöðu, að texti Macphersons væn
ritaður á nvgaeliska lungu, og alls ekki annað en óvönduð
þýðing eptir liinum enska texla, er hann sjálfur hefði samið.