Fylkir - 01.05.1920, Blaðsíða 32

32
vinsla og sall, en hann gelur brennisteinsins hér á landi að eng11*
(sjá bls. 15—120 sama). Ætli verði ekki bið á því, að íslending'
ar vinni sjálfir járn, aluminium eða sait, tinnukol, kolakalk eða
nitrokarbíd? Peim liggur ekki eins mjög á þeim áburði eins og
húshitun, og óvfst, að útlendingar verði svo örir á rafmagninu
eða það verði svo ódýrt, þegar þeir koma til sögunnar. PesS
vegna held eg lífs-spursmál fyrir alþýðu, að leggja sjálf hönd 3
verkið, og byrja að nota orkulindir landsins, jafnt til húshitunar
og til matsuðu, iðju og til Ijósa. En til þessa þrenns játa allir verk'
fræðingar íslands það eg veit, að rafmagnið sé bæði arðvænleg*
og héntugt. Vil eg því umsvifalaust athuga ofangreindar spurf'
ingar og reyna að svara þeim, eins og eg veit sannast vera og
réttast.
1) Er húshitun með rafmagni gerleg hér á íslandi ? Með öðr-
um orðum: hvers ígildi er raforkan til hitunar í samanburði við
kol og annaó eldsneyti?
Rannsóknir ótal vísindamanna hafa sýnt og sannað, að brún-
kol, sem eru sú tegund, sem mest flyzt hingað frá Skotland1
og Rýzkalandi til húsaupphitunar, geyma sjaldan yfir 6000 hita*
einingar alls í hverju kg., heldur að meðaltali h. u. b. 5000 hita*
einingar, sbr. 7. hefti 577; bls. Brockhouse konv. Lexikon; et1
það hitamagn samsvarar, segir sama rit, því hitamagni, sem 1 n’
af góðu kolagasi geymir. í VIII. bindi sömu fræðibókar bls. 1009
stendur tafla yfir ýmsar brúnkolategundir, sem þýzkir fræðimenn
hafa reynt efnafræðislega; gefur taflan yfirlit yfir árangur þeirra
rannsókna, sýnir n. 1. ösku og úrgang kolanna, vætu, kolefni °S
hitamagn, og er hitamagn þeirra sem fylgir: 6217 hitae., 5^45
hitae., 5343 hitae., 4Q50 hitae., 4631 hitae. og 3989 hitae. Meðal-
tal á þessum tegundum er lítið eitt yfir 5000 hitaeiningar.
Smíðakol geyma 7000 til 7500 hitae. og þar yfir, beztu kol
8000 til 8200 hitaeiningar, Wölsk, úrölsk og Pensylvaniu kol, Nóva
scotiu kol munu ekki gefa þeim mikið eftir; en smiðakol °8
þessi beztu kol eru miklu dýrari en vanaleg ofnkol og ekki mik'
ið notuð til húsahitunar hér á íslandi. Qott koks geymir alls 7000