Fylkir - 01.05.1920, Blaðsíða 132

132
aldunná. Seinasta hefti hennar er skemtandi og freðandi sem fyr, en eng'
um verður ilt í höfði af að lesa hana. Eina frumritaða greinin, sem nokkuð
kveður að, er um fyrirkomulag laerða skólans. Það er of umfangs mikið efn'
til að ræða hér, svo eg leiði það hjá mér í þetta sinn, en minni lesenduf a
það, sem eg hef áður ritað í »Fylki« og í blaðinu »Vísir« um verkvísínda
stofnun hér á íslandi. Krækiber »Iðunnar< eru sum afbragðs góð, einkum vís-
an um samvizkuna. — Útlegging G. Brandes um falska friðinn minnist eg
á síðar.
„NýaW. Svo heitir smárit, sem hr. Helgi Péturss, dr. í jarðfræði, hefuf
samið og gefur út. Nafnið þýðir, segir höf. (sjá 2. hefti ritsins), sá, sem fly*"
ur ný tiðindi. Þau eru einkum, segir höf., ný heirnspeki, eða þekking á til'
verunni, og sú heimspeki eða þekking er doktorsins eigin afrek.
Þegar í byrjun ritsins (fyrra hefti Nýalls) getur höf. þess, að fyrir nokkruff1
árum hafi franskt vísindafélag heitið hundrað þúsund franka verðlaunuu*
hverjum, sem næði verulegu sambandi við lifandi verur á öðrum hnðttuiU
(reikistjörnum, fastastjörnum eða tunglum), og um leið gerir höf. það ölluu1
kunnugt, að allir draumar manna og dáleiðslu »fyrirbrigði<, eða vitranir, seU
til orðin fyrir áhrif lifandi »vitundar vera< á öðrum hnöttum, sern magnt
heila þess, sem dreymir, eða hins dáleidda, líkt og raforkuvélar magna elfírS'
hlöður eða geymira. Þetta segist höf. hafá sjálfur fyrstur manna fundið eða
uppgötvað, og nefnir þessi áhrif annara hnatta vera á oss mennina og v°r
áhrif á annara hnatta verur hið „mikla samband". Menn geta ímyndað séf.
hverjum ber að fá verðlaun franska vísindafélagsins, ef þessi uppgötvun dr-
H. P. verður af því viðurkend raunveruleg og sönn.
Frumsetningar siðfræði sinnar innifelur höf. í tveimur orðum, diexelixis °S
dysexilixis, sem hann útskýrir svo eftir þörfum. Eru stefnur manna tvær og
einungis tvær. Önnur, góða stéfnari (diexelixis), er framþróunin, leitan sand'
leikans og réttlætisins, og leiðir hún til fullkomnunnar og sælu. Hin, 'H®,
stefnan (dysexelixis), er rangsleitnin og lýgin, og leiðir hún til glötunar.
greininni »Framtíð mannkynsins< farast höf. þannig orð:
»Það er aðalhugsun í heimsfræði, að verðandi stefnurnar eru tvær. Hid*1
góðu stefnu má kalla það, og hina illu, lifstefnuna og helstefnuna, guðsríkiS'
stefnuna og vítisstefnuna. Eða The Gimlic line of evolution og the infern*
line of evolution; eða diexelixis og dysexelixis. Exelixis er á grísku sama
sem evolution; diexelixis sú framvinda, sem er sönn framför, ávalt aukandj
samstilling allra krafta, alfremd lífsins. Dysexelixis er sú framvinda, sem ekk'
er sönn framför, rás viðburðanna, eins og hún er í helvíti, stefna hinnar vaX'
andi þjáningar. Helvíti er staður, sem þjáðst er og dáið, En guðs ríki er fe'
lag lifandi manna, sem er ak af fram að fara, verður ávalt fullkomnara °V>
fuIlkomnara.<
Litlu síðar bætir höf. við: »hefir, ef satt skal segja, aldrei helvítlegar hor