Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1888, Blaðsíða 49

49
Rask. Fjölnir er erfingi Rasks, líkt og Jón Sig-
urðsson og Fjelagsritin nýju eru erfingjar Bald-
vins Einarssonar og „Armanns á alþingi“.
J>etta var þá stefna Rasks. Hann vildi, að allir
kraptar hinnar íslenzku þjóðar ynni í sameiningu
að því takmarki að reisa við og hreinsa móðurmál-
ið og rjetta við bókmentir landsins. En til þess
var fjelag nauðsynlegt, og þess vegna stofnaði Rask
hið íslenzka bókmentafjelag.
fýðing Rasks fyrir mentalíf íslendinga á þessari
öld og þýðing hans fyrir bókmentafjelagið er svo
samtvinnað hvað öðru, að það verður ekki greint
sundur, því að stofnun þessa fjelags og starfi þess,
siðan það var stofnað, hefir haft ómetanlegar afleið-
ingar fyrir bókmentir lands vors. Jeg hefi áður
skýrt stuttlega frá stofnun fjelagsins og skal ekki
orðlengja um það. Aptur á móti skal jeg í stuttu
máli skýra frá störfum Rasks í þarfir fjelagsins,
eptir að það var stofnað.
Rask var ekki lengi forseti Hafnardeildarinnar,
eptir það að hún var sett á stofn 30. marz 1816, því
að næsta haust lagði hann á stað í austurferð sína,
sem áður var sagt, og ljet kjósa vin sinn Bjarna
Thorsteinsson til forseta í sinn stað, viku áður en
hann fór (18. okt. 1816). Fyrsta starf hanssemfor-
seta var að semja fjelagslögin. J>essi lög vóru síð-
an samþykkt óbreytt í öllum aðalatriðum af báð-
um deildum. „í>au sýna ljóslega“, segir Jón Sig-
urðsson1, „hverjar grundvallarreglur Rask og þeir
stofnendur fjelagsins höfðu fyrir augum, bæði í
stjórn fjelagsins og í framkvæmdum þess. J>að er
auðráðið, að þeir hafa í hvorutveggja leitazt við,
1) Minningarrit bls. 22.
TímariJ. hius íslenzka Bókmenntafjelags IX.
4