Náttúrufræðingurinn - 1980, Side 35

1
1. mynd. Syðra-Skógarnes. Löngufjörur i forgrunni.
Með landnámi varð mikil röskun á
jafnvægi náttúrunnar og nærvera
mannsins gerbreytti ákveðnum lífheild-
um, eins og t.d. skóglendi og öðrum
gróðurlendum. Uppblástur lands hefur
svo átt sér stað allt fram á þennan dag.
Með vaxandi fólksfjölda, aukinni um-
ferð og meiri umsvifum landsmanna
hefur röskunin orðið hvað mest á þessari
öld ogafdrifaríkust hinasíðustu áratugi.
Vegalagnir og malarnám hafa breytt
skilyrðum dýralífs og gróðurs og má
víða sjá þess dæmi í héraðinu.
Vafalítið hefur hin mikla framræsla,
sem átt hefur sér stað á íslandi síðustu
áratugi valdið mikilli röskun á jafnvægi.
Það eru áreiðanlega ekki allir, sem gera
sér ljóst hversu miklar breytingar verða
á landinu og lífverum, sem það byggja,
þegar djúpur skurður er grafinn í mýri
eða deiglendi. Með því fyrsta, sem við
sjáum eru breytingar á gróðri. Tegundir
þær, sem eru háðar miklum vatnsaga
hopa smátt og smátt fyrir þeim, sem
aðlagaðar eru þurru landi. Það er þó
ekki aðeins gróðurinn, sem breytist.
Flestar eða allar þær lífverur, sem áttu
heimkynni sín í viðkomandi mýrlendi,
líða undir lok eða hverfa af svæðinu, þ.e.
lífmagn svæðisins minnkar. Fuglateg-
undir, sem höfðust við i mýrlendinu,
hljóta að færa sig til. Sumar tegundir
geta þó lagað sig að breyttu umhverfi,
en hægt og bítandi þrengist um fugla-
tegundir, eins og t.d. keldusvínið, því að
það er algerlega háð blautum mýrum
með miklum stargróðri. Menn gera sér
ekki ljóst, hvaða áhrif slíkar fram-
kvæmdir hafa fyrr en um seinan. Gæta
ber fyllstu varúðar, þegar tekin er
ákvörðun um hvaða mýrasvæði skal
þurrka. Eitt er víst, að þá lífheild, sem
hverfur við þurrkunina er ekki hægt að
móta aftur.
113
8