Náttúrufræðingurinn - 1980, Page 39

hefur nytjað Rifgiröingar og Tungueyj-
ar uni alllangt árabil, og er manna
kunnugastur á þessum slóðum, tjáði
mér (1969) að ein til þrenn helsingja-
hjón hefðu orpiö i Gjarðey og nokkrum
eyjum þar um kring á hverju ári upp frá
þessu. Hinn 23. maí 1969 kom ég að
Iveim helsingjahreiðrum. Annaö var í
Melhnaus, en hitt á Bjarnarey, en báðar
þessar eyjar teljast til Tungueyjaklas-
ans.
Helsingi er annars umferðarfarfugl
liér á landi og kemur við vor og haust á
leið sinni til og frá varpstöðvum sínum á
Grænlandi, en vetrarheimkynni hans
eru á Bretlandseyjum. Sigurður Helga-
son hefur sagt mér, að hann hafi á
hverju hausti séð helsingjahópa við
Kolviðarnesvötn í Eyjahreppi. Hafa
þeir haldið sig þar allt fram i október að
sögn Sigurðar.
Margæs (Branta bernicla). Litlir hópar
margæsa sjást við sunnanverða strönd
Hnappadalssýslu, og Christian Zimsen,
lyfjafræðingur, hefur sagt, að hann hafi
séð margæs í hundraöatali í Hofsstaða-
vogi við Jónsnes í Hclgafellssveit.
Blesgæs (Anser a/bifros) viröist vera
óalgeng. Sigurður Helgason hefur séð
litla hópa bæði vor og haust við Kol-
viðarnesvötn.
Stokkönd (Anas platyrhynchos) er mjög
algengur varpfugl i sýslunni og verpur
við hinar ólíkustu aöstæður allt frá eyj-
um upp til heiöa.
Urtönd (Anas crecca) er tíður varpfugl
á láglendinu bæði sunnan fjalls og
norðan. Það ber ekki mikið á henni í
fyrstu, en þegar gengið er um eitthvað
að ráði, er það æðioft, að urtendur
skjótasl upp án nokkurs fyrirvara, er
þeim mætir styggð.
Rauöhöföaönd (.-1 nas þeneloþe) er
strjáll varpfugl. Eg hef séð hana, tvo til
fjóra fugla, á eftirtöldum stöðum: Við
Kringilvatn i Kolbeinsstaðahreppi, við
tjarnir yst á Hítarnesi og við Sauratjörn.
Flestar hef ég þó séð rauðhöfðaendur við
Hofgarðatjarnir í Staðarsveit, 30—40
talsins. Sigurður Helgason hefur fundið
rauðhöfðaönd verpandi í Helgafells-
sveit.
Grafiind (Anas acuta) er sjaldséður
varpfugl, og hef ég eingöngu séð hana í
Hnappadalssýslu. Flestar voru við vötn
og tjarnir á Hítarnesi. Guðmundur Sig-
urðsson frá Landbrotum hefursagt mér,
aö grafönd hafi verið nokkuð algeng á
láglendinu í Kolbeinsstaðahreppi áður
fyrr. Urn 1940 mun hún hafa veriö
horfin að mestu. Einu heimildir unt
grafönd á norðanverðu nesinu eru hjón,
sem Sigurður Helgason sá á tjörn
skammt frá Stykkishólmi.
S k e i ð ö n d (Anas clyþeata) hef ég aðeins séð á
þrem stöðum: Sauratjöm (22. 5. 1961, 2. 9.
1963), tjamimar við Hofganóa (19. 6. 1971) og
við Hólmlátursvöm á Skógaistriind (31. 7.
1961). Hugsanlegt er að skeiðönd hafi orpið á
framantiildum stöðum, Jx'jtt ckki sé hægt að
fullyrða um Jjað.
D u g g ö n d (Aythya nmila) vcqjur hér og
hvar við vötn og tjamir bæði á láglendi og til
heiða, einkum sunnanfjaUs, en stöku hjón sjást
einnig við vötn noröan á nesinu. Mest er af
henrii við Hofgarðatjamir, en |jar em nokkrir
tugir hjóna.