Náttúrufræðingurinn - 1980, Page 169

voru steindeplar algengir í grjótgörðum.
F.Guðm. getur snjótittlinga „allvíða“
árið 1942. Siðan 1965 hefur snjó-
tittlingum fjölgað. Þéttleiki verpandi
snjótittlinga á Flatey nú er einhver sá
mesti, sem vitað er um hér á landi. Lík-
lega verpur par og par á stangli í hinum
eyjunum, en hreiður hafa aðeins fund-
ist í Langey og Flathólma.
ALMENNT YFIRLIT OG
NÁNAR UM VARPFUGLA
FLATEYJAR EINNAR
Jafnítarleg athugun á fuglalífi eyja
við strendur íslands hefur áður ekki
birst á prenti, að Grímsey e.t.v. undan-
skilinni. Allmiklar óprentaðar upplýs-
ingar eru þó til um ýmsar aðrar eyjar, þ.
á m. aðrar Breiðafjarðareyjar.
Frá því er ég hóf athuganir á Flat-
eyjarsvæðinu (1974), hafa hreiður 26
tegunda fundist á því svæði sem greinin
fjallar um. Þar af hef ég sjálfur séð
hreiður 24 tegunda, en örugg vitneskja
er um tvær tegundir (svartbak og grá-
gæs) í viðbót. Traustar heimildir eru um
þrjár tegundir, sem urpu fyrir 1974, en
hafa ekki fundist verpandi síðan, en þær
eru lómur, heiðlóa og kjói. Því hafa alls
29 tegundir fundist verpandi á athug-
anasvæðinu. Vert er að geta þess, að í
grein Ingólfs Davíðssonar frá 1971 eru
30 tegundir fugla taldar verpa í Flatey. í
tegundalista greinarinnar eru meðtald-
ar tegundir, sem einungis verpa í
óbyggðum úteyjum Flateyjarlanda
fjarri athuganasvæði minu. Ingólfur á
því við Flatey og allar eyjarnar sem til
hennar teljast.
Á Flatey sjálfri hafa alls 26 tegundir
fundist verpandi þ. á m. tegundirnar
þrjár sem ekki hafa orpið eftir 1974. Á
hinn bóginn hafa aðeins fundist hreiður
19 tegunda alls i eyjunum sunnan Flat-
eyjar. Sérstök áhersla var lögð á könnun
Flateyjar til að fá hugmynd um fjölda
varpfugla. Nokkuð hefur verið drepið á
þetta i fuglatalinu, en í Töflu III hef ég
dregið upplýsingarnar saman á einn
stað. Ljóst er, að kria er langalgengasti
varpfuglinn í eyjunni, þá teista og
æðarfugl. Af öðrum tegundum eru færri
en 100 pör af hverri tegund.
NÁNAR UM NOKKRAR
TEGUNDIR
Stelkar og hrossagaukar
I fuglatalinu er sérstaklega nefndur
mikill þéttleiki verpandi stelka og
hrossagauka á Flatey. Lítið verpur af
þessum tegundum í hinum eyjum at-
huganasvæðisins.' Þéttleiki tegundanna
á Flatey er mjög mikill miðað við önnur
svæði á íslandi (sjá t.d. Glue 1970).
Jafnvel á mjög fæðuauðugu svæði sem
kringum Mývatn, fann Ólafur K. Niel-
sen (1979) einungis 9 og 26 pör/km2 af
stelkum en 21 og 30 pör/km2 hrossa-
gauka. Til samanburðar voru um 80 pör
stelka og um 90 pör hrossagauka að
meðaltali á km2 í Flatey.
Mikill munur á fjölda þessara teg-
unda á Flatey er einnig athyglisverður í
samanburði við hinar eyjar athugana-
svæðisins. Eyjarnar eru allar mjög svip-
aðar gróðurfarslega, þó að tún séu
hvergi annars staðar en á Flatey sjálfri.
Tún skifta þó engu máli sem varpsvæði,
þar sem hvorki hrossagaukar né stelkar
verpa í túnum. Hins vegar er mikill
munur á stærð eyjanna. Ég tel, að þessi
munur sé: (a) vegna áhrifa búsetu á
Flatey og (b) afleiðing mismunandi
mikils afráns hrafna.
Hrafnar eru mikið á ferli um eyjarnar
þann tíma sumars, sem fuglar eru al-
247