Andvari - 01.01.1992, Side 79

andvari
„ALT ER LYGI NEMA ÁSTIN"
77
túlkun Peters Hallbergs og Eriks Sönderholms en rödd hennar sjálfrar er
veik. Það er eins og Margrét efist um sína eigin rödd og þori ekki að láta
hana berast af fullum styrk. Túlkun Margrétar er líklegri til að höfða til
kvenna en karla og raddstyrkur Margrétar er ekki nægilega mikill til þess,
að karlmennirnir, sem fjallað hafa um Vefarann mikla á eftir henni, hafi
lagt eyrun við. Enginn þeirra sem hér hefur verið nefndur sér ástæðu til að
taka afstöðu til umfjöllunar hennar. En raddir karlanna eru hins vegar
nokkuð samhljóða og þeir taka afstöðu til túlkunar kynbræðra sinna.
Halldór Guðmundsson gerir mikið úr áhrifum samferðamanna Halldórs
Laxness á hann. Halldór hefur alltaf fylgst vel með og þekkir þessa höf-
unda sem Halldór Guðmundsson leggur áherslu á. En Halldór Laxness er
svo fjöllesinn og byrjar svo snemma að Iesa flókinn texta að hann mætir
skrifum samferðamanna sinna sem þroskaður maður sem veit hvert hann
er að fara en ekki unglingsgrey sem Ieitar að stoð til að styðja sig við.
Konur Vefarans
í þjóðsögunni Djákninn á Myrká vitjar djákninn afturgenginn Guðrúnar
unnustu sinnar og ríður með hana á hestinum Faxa til jólagleði á Myrká.
Guðrún áttar sig ekki á því að djákninn er dáinn fyrr en þau fara yfir
Hörgá. Þá lyftist upp hattur djáknans að aftanverðu og sér Guðrún þá í
höfuðkúpuna bera. Hún veit um leið að hann er dáinn og verður hrædd
þegar hún stuttu seinna sér hina opnu gröf í kirkjugarðinum. Djákninn
grípur í hana og vill fá hana með sér ofan í gröfina en henni tekst að losa
sig. Hún sér það síðast til ferða djáknans að hann steypist ofan í gröfina og
moldin sópast yfir hann. Guðrún hringir í sífellu þar til bæjarmenn á
Myrká koma út og sækja hana. Djákninn ásækir Guðrúnu eftir þetta og að
lokum er fenginn galdramaður vestan úr Skagafirði til þess að kveða
drauginn niður. Guðrún hressist þegar djákninn liggur loks kyrr. En svo er
sagt að hún hafi aldrei orðið söm og áður.
Djákninn sættir sig ekki við dauða sinn og vill halda sambandi við unn-
ustu sína þó hann sé látinn. Þjóðsagan um djáknann á Myrká hefur lifað
lengi með þjóðinni og Halldór Laxness skýtur henni inn í Vefarann. Guð-
rún, unnusta djáknans, verður aldrei söm og áður eftir að hún horfir á eftir
unnusta sínum ofan í gröfina. Diljá líður ekki heldur vel þegar hún kemur
til Rómar í bókarlok í leit að ástvini sínum. Herbergið sem hún hefur er
skuggalegt, búið niðurníddum húsgögnum, bjöllur skreiðast um gólfin, en
úr rúmfötunum leggur gamlan mannaþef. Diljá, pílagrím ástarinnar, hafði
dreymt drauma við glugga en veit nú að veruleikinn er aldrei annað en