Andvari - 01.01.1992, Page 137

ANDVARI
AFREK I ISLENSKUM MENNTUM
135
Gríms úr grísku. Þó er mála sannast að margar eru list sem ekki er ástæða
til að fara í felur með. Það á ekki síst við margt úr harmleikjunum.
Fangbrögðin við Aiskhýlos hafa veist honum hvað þyngst, enda margur
komist þar að fullkeyptu. Stíll Aiskhýlosar er njörvaður svo reynir á þan-
þol tungu, hugsunar og kennda til hins ýtrasta, endranær hleður hann sam-
an torgætum orðum svo minnir einna helst á kenningar, og umritar þannig
hversdagsleg hugtök. Iðulega seilist hann til forns orðaforða Hómersljóða.
Málfarið er jafnan upphafið og skáldlegt. Þetta er öflugur seiður og engu
líkur. Grímur hefir brugðið á það ráð að fyrna mál sitt því meir til að ná
svipuðum blæ. Hann hefir auk heldur spreytt sig á kenningasmíð í anda
dróttkvæða. Því eru þýðingarnar óaðgengilegri lesendum en ella, en skortir
máttuga kynngi frumtextans. Fýðingar Gríms eru ágripskenndar og óná-
kvæmar. Sjálfur segir hann að þær séu „fríar“. En listræn þýðing verður
ekki þeim mun betri sem hún þræðir frumtextann af meiri nákvæmni, svo
þetta er ekki sá ljóður sem ætla mætti. Grímur var of sjálfstæður og frum-
legur til að laga sig til fulls að hugsun og framsetningu annars manns. Hann
reyndi að íslenska sem best form og hugsun, enda of mikill heimsborgari til
að minnkast sín fyrir „móleita íslenzka duggarabandspeisu.“16 Einlægast er
að leggja sama kvarða á þýðingar hans og listaverk þeirra sem sóttu sér
viðfangsefni í grískar goðsögur harmleikjanna en stældu þá ekki. Þær eru
viðbrögð listamanns við list annars manns. Þær standast tæpast samanburð
við gríska textann, en eru á köflum býsna góður skáldskapur.
Sigfús óskar þess í ritdóminum í Sunnanfara að fleiri feti í fótspor Gríms
og segir að leitt sé til þess að vita að ekki sé til eitt einasta heilt grískt leik-
rit á íslenska tungu. Ummæli hans varða aðeins prentuð leikrit, því áður
hafði Sveinbjörn Egilsson þýtt eitt leikrit eftir Aiskhýlos og Steingrímur
Thorsteinsson annað, og báðar þýðingar eru til í heilu líki í handriti.17 Sjálf-
ur fékkst Sigfús við að yrkja og þýða, og árið 1917 kom út í Reykjavík
ljóðabók eftir hann. Sigfús hafði snarað nokkrum forngrískum kvæðum úr
grísku og birti þau þar með öðru efni. Úr harmleikjunum voru: Kórsöngur
til ástarguðsins úr sorgleiknum „Antigone“ eftir Sófókles (v. 781-800) og
Kórsöngur Bakkynja úr sorgleiknum „Bakkynjurnar“ eftir Euripides (v.
862-911).18 Báða kórsöngva hafði Grímur áður þýtt. Þýðingar Sigfúsar eru
að vísu nákvæmari, en hafi skáldagyðjan gefið honum undir fótinn, hefir
hún vísast verið Grími mun eftirlátari.
Árið 1923 kom út þýðing Sigfúsar á Bakkynjunum eftir Euripides. Hún
var aðeins prentuð í 100 eintökum og er með fágætari bókum. í formála
segist höfundur hafa lokið við hana sumarið 1898, en lagfært hana lítið eitt
síðar.19 Hún er að mörgu leyti vel af hendi leyst. Sigfús var cand. mag. í
fornmálunum og því prýðilega í stakk búinn til að þýða úr grísku, enda
auðséð að hann skilur frumtextann til hlítar.