Andvari - 01.01.1995, Page 18

16
JÓN VIÐAR JÓNSSON
ANDVARI
skap, sem snemma tók að bera á, því að Ingibjörg var afar ljóðelsk
og kveðskapur mikið hafður um hönd á heimilinu. Var að sögn
margt manna í föðurætt hennar skáldmælt og hneigt til bókmennta-
iðju. Ingibjörg var trúuð kona og hafði sterkar taupar til Dómkirkj-
unnar; bóndi hennar var hins vegar í vináttu við Olaf Olafsson frí-
kirkjuprest og voru þrjú elstu börn þeirra hjóna skírð og fermd frá
Fríkirkjunni. Ingibjörg lést árið 1943, 68 ára gömul, og hafði þá verið
rúmföst í mörg ár, en Ögmundur lifði til hárrar elli og lést árið 1969,
95 ára að aldri.
Þegar Þorsteinn var tveggja ára fluttust foreldrar hans til Reykja-
víkur, þar sem Ögmundur keypti grasbýlið Hólabrekku á Gríms-
staðaholti. Þar reisti hann sér tvílyft timburhús, sem enn stendur í vel
hirtum garði í skjóli hárra trjáa á horni Suðurgötu og Grímshaga.
Ögmundur var dugnaðarmaður og sá sér og sínum farborða með
vöruflutningum fyrir bæjarmenn, auk þess sem hann stundaði nokk-
urn búskap, þó að tún væru ekki stór á landareign hans. Var hann
með þeim fyrstu sem fengu sér bifreið, þegar bílaöld gekk í garð.
Ögmundi er lýst fyrir mér sem glaðlyndum manni, söngelskum og
með góða hermigáfu, svo að ýmsa eiginleika hefur leikarinn getað
erft frá honum sem síðar komu að gagni. En Ögmundur átti líka til
mikið skap, sem gat blossað upp, og það kom einnig fram í syni hans.
Hólabrekka stendur austast á því landssvæði sem fyrrum var kall-
að Grímsstaðaholt og var í grófum dráttum það svæði sem nú mark-
ast af Suðurgötu, Starhaga, Ægissíðu, Dunhaga lítið eitt til vesturs og
Hjarðarhaga. Um þessar mundir voru uppgangstímar í þjóðfélaginu,
þjóðin nýbúin að öðlast langþráð pólitískt frelsi og menn kunnu sér
vart læti; peningar streymdu inn í landið, ekki síst fyrir tilstilli ís-
landsbanka, þó að ekki yrðu allir jafnauðugir á gróðabralli heima-
stjórnaráranna. Hólabrekkufólkið komst jafnan vel af, en í nágrenni
þess voru fleiri dæmi um efnalega fátækt en ríkidæmi, því að á
Grímsstaðaholtið safnaðist á þessum árum fólk, sem þurfti að heyja
harða lífsbaráttu; heimilisfeður sem stunduðu jöfnum höndum sjó,
daglaunavinnu og ofurlítinn búskap. Ögmundur var maður róttækur
í skoðunum og það mun kona hans hafa verið líka; hjartað sló
vinstra megin á þeirra heimili. Þó að Þorsteinn tæki, að því er ég
frekast veit, aldrei virkan þátt í pólitísku starfi, þurfti enginn að
ganga að því gruflandi hvar hann stóð í þeim efnum. Hann var alla
tíð stéttvís maður og auk þeirra afskipta af hagsmunamálum leikara,