Andvari - 01.01.1995, Side 163

ANDVARI
RÁN EÐA RÆKTUN
161
höfðu stjórnvöld látið reisa þar myndarlegt íbúðarhús, steinhús í bursta-
bæjastíl. Þangað fluttist nú Guðmundur með fjölskyldu sína.
Hér verður ekki rakin í einstökum atriðum starfssaga Guðmundar Dav-
íðssonar á Þingvöllum. Eins og vænta mátti gegndi hann umsjónarstörfum
þar af áhuga og skyldurækni. Bændum í sveitinni þótti hann óþjáll nokkuð
og verja þjóðgarðinn af helst til mikilli hörku. En þar fylgdi Guðmundur
þeirri sannfæringu sinni, sem hann hafði löngu áður orðað þannig í blaða-
grein, að Þingvellir þyrftu að verða „friðlýstur þjóðskemmtigarður íslands,
til gleði fyrir þjóðina," þar sem „engum prívatmanni eða félagi má leyfast
að reisa þar nokkurt mannvirki.“
Þótt mikið væri að starfa hjá þjóðgarðsverði, allt frá því er endurbæta
þurfti girðingar á vorin og langt fram á haust, fór ekki hjá því að vetrar-
tíminn í einangrun Þingvalla reyndist Guðmundi drjúgur til lestrar og rit-
starfa. Eins og löngum áður og síðar voru viðfangsefnin náttúra Islands í
ýmsum myndum og umgengni manna um hana. Auk margra blaðagreina
sendi hann frá sér á þessum árum tvo bæklinga um þessi efni. Hét annar
þeirra Handbók fyrir almenning, en hinn Náttúruvernd I.
Tilgangur Guðmundar með samningu rita þessara og fjárútláta til útgáfu
þeirra var sá, að fræða almenning og leiðbeina um skógrækt, dýrahald,
fuglafriðun og nauðsyn þess að stofnað yrði náttúruverndarfélag. í þessum
ritum og blaðagreinum frá svipuðum tíma eru fuglaverndarmál einna fyrir-
ferðarmest í skrifum Guðmundar. Kemst hann þá stundum í ádeiluskap og
gerist skorinorður. Þeir menn sem temja sér villifugladráp, hvort heldur í
atvinnuskyni eða sér til „skemmtunar“, fá víða orð í eyra hjá þjóðgarðs-
verði. Telur hann að slíkt athæfi beri vott um menningarskort og hrotta-
skap, hversu miklum gáfum sem byssumenn þessir kunni að vera gæddir.
Guðmundur segir:
„Veiðimaðurinn þjónar villimannseðlinu, meðan hann er að murka lífið
úr saklausum fuglum. Hann hefur enga meðaumkun með þeim og skoðar
þá jafn-tilfinningalausa og dauðan hlut. Hann gerir sér enga grein fyrir að
fuglar séu gæddir móðurást og tengdir innbyrðis vináttuböndum á svipaðan
hátt og skynsemi gæddar verur. Hann skilur ekkert í því að fuglar þurfi að
leggja mikið á sig til að berjast fyrir lífinu, sem hann rænir þá. Hann þekkir
ekkert inn í lifnaðarhætti fugla og álítur þá engan tilverurétt hafa, heldur
aðeins skapaða handa mönnum að drepa þá. Hann hefur enga hugmynd
um að fuglarnir, lifandi og í fullu fjöri úti í náttúrunni, glæði fegurðar-
tilfinningu óspilltra manna og geti verið þeim til yndis og ánægju. Hann
notar sunnudaga sem aðra daga vikunnar til fuglaveiða og hefur ekki hug-
mynd um að hann er að fremja helgidagsbrot. Og þeir sem eru sjónarvottar
að þessari helgidagaiðju, eru svo andlega sljóir að enginn vítir hana eða
kærir.
11 Andvari '95