Andvari - 01.01.1995, Qupperneq 165

ANDVARI
RÁN EÐA RÆKTUN
163
landi.“ Skyldi nefndin jöfnum höndum gera tillögur um vernd og eflingu
þeirra náttúrugæða, sem fyrir eru, og leita úrræða um ræktun nýrra dýra-
tegunda og fjölbreyttari jarðargróða. Tillögur sínar leggi nefndin árlega
fyrir ríkisstjórn í frumvarpsformi, en hún beri þær síðan fram á Alþingi.
7
Guðmundur Davíðsson gegndi starfi þjóðgarðsvarðar í tíu ár, lét af því
1940, þá 66 ára að aldri. Heilsa hans var þá heldur tekin að bila, og átti
hann örðugra en áður um alla þá vinnu sem kostaði líkamlegt erfiði. Gerð-
ist honum umsjónarmannsstarfið helst til erfitt, en að sumrinu fylgdi því
mikill erill og ónæði. Það hafði og orðið honum þungt áfall, er hann rétt
fyrir jólin 1938 missti sviplega einkason sinn, 18 ára gamlan, mesta efnispilt.
Fluttist Guðmundur nú til Reykjavíkur og gerðist starfsmaður Alþingis,
annaðist dyravörslu og umsjón á þingpöllum. Gegndi hann þeim starfa til
ársins 1948. Jafnframt gafst honum nú gott næði til að sinna hugðarefnum
sínum, og á fimmta áratugnum jukust enn blaðaskrif hans um náttúru-
verndarmálin. Voru þar fyrirferðarmestar greinar um skógrækt og fugla-
vernd, en frá honum komu einnig fræðandi ritsmíðar um önnur náttúru-
fræðileg efni. Nokkrum sinnum flutti hann og slík fræðsluerindi í útvarp-
inu.
Árið 1941 sendi Guðmundur frá sér allstóra bók, sem að verulegum hluta
var á öðru áhugasviði en önnur rit hans. Hún nefndist Spakmœli, nær 300
bls. að stærð, gefin út af Víkingsútgáfunni. Bók þessa tileinkaði Guðmund-
ur minningu Daða sonar síns.
Efnið kvaðst Guðmundur hafa tínt saman úr íslenskum og erlendum
bókum, tímaritum og blöðum. Þetta sé samsafn af orðskviðum, málsháttum
og ýmisskonar snjallyrðum, sem öll gætu fallið undir heitið spakmæli.
Alls eru spakmæli þessi 3359 að tölu. Flokkar safnandi þau niður eftir
kjarnaatriði hvers spakmælis, og raðar síðan í stafrófsröð. Af nafngreind-
um höfundum eru fyrirferðarmestir Salómon konungur, Oscar Wilde,
Abraham Lincoln, Benjamín Franklin, John Stuart Mill, Pascal, Voltaire,
Shakespeare og Schiller.
Orðspakir menn íslenskir eru sárafáir í bókinni. Þó eru 26 spakmæli höfð
eftir Birni Gunnlaugssyni, en næstur honum kemur Ólafur ísleifsson. Með-
al þeirra íslendinga, sem til er vitnað, er Jóhannes S. Kjarval.
Eðlilega ber efnisvalið vitni um áhugasvið og lífsviðhorf safnandans. Tvö
spakmæli undir fyrirsögninni Ánœgja skulu tekin sem dæmi:
„Ég veit enga meiri ánœgju en þá, að berjast fyrir sannleika, sem enn er
ekki viðurkenndur af almenningi.“