Andvari - 01.01.1908, Blaðsíða 107

Þegnskyld uvi 11 n a.
101
í'annsaka hlutdrægnislaust, hvorl ungmenni landsins
séu nú að jafnaði eins skyldurækin, sem ungmenni
á jöfnum aldri voru fyrir 40 árum síðan. Efraunin
verður sú, að þetta sé eigi, þá er það svo alvarlegt
mál, að eigi má ganga athugalaust fram lijá því.
Margir telja skylduræknina hið göfugasta í manns-
eðlinu, og víst er um það, að hún lieíir verið leiðar-
stjarna allra göfugustu manna heimsins. I3að er þessi
dygð, sem gerir hvern að nýtum manni, í livaða
slöðu sem liann er, hvort sem það er æðsti eða lægsti
sessinn. En þeim, sem vantar liana, er að engu
treystandi, og gildir það jafnt um lieil þjóðfélög sem
einstaklinga.
Margir álíta að skólarnir muni bæta úr ástand-
inu, en reynzlan hefir sjaldan viljað staðfesta það;
enda getur margur verið góður lcennari i ýmsum
greinum, þótt hann sé eigi laginn við að uppala
unglinga. Hér kemur einnig svo margt til álita, að
eigi mun hægt að búast við miklu af skólunum í
)>essu efni, sízt meðan allar sakir standa sem nú, og
skólarnir verða sem aðrir að súpa seyði af óheppi-
legu uppeldi.
Þá halda margir, að skipastóllinn muni lagfæra
stjórnsemi og hlýðni, af því að vond stjórn, óhlýðni
eða kæruleysi getur oft valdið dauða margra manna.
En eigi má treysta mikið á þetta. Menn koma oft
fullorðnii' og illa uppaldir á skipin, eru óstöðugir á
þeim, og svo hefir vanalega verið sá hörgull á mönn-
um, að öllu hefir orðið að sæta. Enn fremur her að
hta á það, að htil ástæða er að ætlast til þess, að
skipstjórar séu alment stjórnsamari en aðrir, sem yfir
uiga að ráða. Þeir liafa fæstir lengið nokkra sérstaka
kenslu í þeirri grein.
Sumir álíla að hugsunarháttur og venjur þjóð-
arinnar færist í betra lag al' sjálfu sér. Einhverju
sinni, þegar rætt var um þetta efni sagði vitur og