Sjómannadagsblaðið - 05.06.1988, Qupperneq 221

SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ
219
björgunarsveitir og deildir SVFÍ
hafa veitt skólanum þýöingarmikla
aðstoð; þá hefur Landssamband
slökkviliðsmanna oft reynst okkur
stoð og stytta."
Slysavarnaskóla sjómanna
hafa borist margar gjafir og
höfðinglegar frá útgerðarfé-
lögum, sjómönnum og fiskverkunar-
fólki. „En maðurlifir ekki ájólagjöf-
um, þótt maður gleðjist yfir þeim og
meti þann hlýja hug sem býr að baki
þeim,“ segir Þorvaldur. „Það er
lífsspursmál fyrir skólann að fá núna
strax fastan og öruggan tekjustofn,
svo að hann geti gegnt hlutverki
sínu. Vegna fjárskorts og mannfæð-
ar komust t.d. færri að skólanum en
vildu á síðastliðnu ári — og á þessu
ári hefur skólinn mun minna fé úr að
spila en í fyrra.“
Að sögn Þorvaldar er aðstaðan
um borð í Sæbjörgu engan veginn
fullnægjandi, og telur hann að velút-
búinn slysavarnaskóli, sambærilegur
erlendum skólum, muni kosta um
100 milljónir króna, — „eða sem
svarar verðmæti eins verðtíðarbáts,“
eins og hann kemst að orði. Þorvald-
ur segir að núverandi aðstaða í
Slysavarnaskóla sjómanna fullnægi
ekki nýjum alþjóðlegum lágmarks-
kröfum.
„Já, Alþjóða siglingamálastofn-
unin (IMO) hefur sett svokallaðar
STCW-reglur, sem kveða á um að
allir skipverjar í millilandasiglingum
skuli hafa hlotið lágmarks þjálfun í
öryggis- og slysavörnum og geta
framvísað alþjóðlegu vottorði því til
staðfestu, — og er heimilt að kyrr-
setja skip í erlendum höfum og setja
á þau farbann uns áhöfnin hefur
hlotið tilskylda þjálfun. Þessar regl-
ur höfum við staðfest í orði en ekki
enn í verki — og gæti jafnvel komið
til þess áður en langt um líður að
íslensk skip verði af þeim sökum
stöðvuð í erlendum höfnum. Þá má
segja að brotið verði blað í íslenskri
siglingasögu, þegar okkur er ekki
lengur treyst til að fara yfir pollinn.
Þessar reglur eru ekki óþarfa af-‘
skiptasemi skriffinna, heldur stuðla
þær ótvírætt að bættu öryggi sæfar-
enda og eru byggðar á heilbrigðri
skynsemi. Og það er hlálegt að þær
skuli ekki líka ná til fiskimanna, því
þeir sigla ekki síður krappan sjó en
farmenn og vinna með flóknari tækj-
um en farmennirnir.
Til að fullnægja þeim alþjóðlegu
kröfum sem IMO setur þarf í fyrsta
lagi að stórbæta allar aðstæður í
Slysavarnaskóla sjómanna. Það er
afar brýnt að við fáum almennilega
aðstöðu til slökkviæfinga, því eins og
ég hef vikið að þá getum við tæpast
kennt aðrar slökkviaðgerðir en með
handslökkvitækjum. Þá vantar okk-
ur laug til sjóbjörgunaræfinga og
búnað fyrir fastan björgunarbát, svo
það helsta sé talið. Og í öðru lagi
þarf að skylda sjómenn til að sækja
námskeiðin við skólann. Það næst
því miður ekki öðruvísi til trassanna.
Það hafa verið uppi háværar radd-
ir um að Slysavarnaskóli sjómanna
eigi að vera farskóli, Sæbjörg eigi að
sigla á milli verstöðva og halda þar
námskeið. Þetta tel ég mjög óheppi-
legt eingöngu, enda yrði það mjög
dýrt í framkvæmd. Það er varla til
sérhæfðari kennsla en slysavarnir —
og til þess að gera aðstæður allar sem
raunverulegastar er frumskilyrði að
skólinn hafi fastan samastað þar sem
unnt er að koma fyrir öllum þeim
nauðsynlegu tækjum og búnaði sem
slysavarnakennslan krefst sam-
kvæmt alþjóðlegum staðli. Ég held
að Slysavarnaskóli sjómana sé best
kominn hér á höfuðborgarsvæðinu,
hingað eiga allir erindi og hér við
Faxaflóann fara flest skip í klössun.
Raunar teldi ég æskilegast að út-
gerðarmenn samræmdu það, að um
leið og skip fara í slipp kæmu áhafnir
þeirra í námskeið til okkar. Við er-
um jafnan bókaðir nokkra mánuði
fram í tímann og því ekki ráð nema í
tíma sé tekið að panta námskeið.
Slysavarnaskóli sjómanna er
búinn að sanna tilverurétt
sinn. Starfsmenn þyrludeild-
ar Landhelgisgæslunnar segja t.d. að
það sé unnt að athafna þyrluna til
björgunar við margfalt verri skilyrði
ef áhafnir skipa hafa notið hér
fræðslu. Þá hefur hugsunarháttur
manna alveg gerbreyst á síðustu 2-3
árum — og það er orðið talsvert al-
mennt sem áður heyrði til undan-
tekninga, að stýrimenn ganga með
nýliðum um skipið og sýna þeim öll
öryggistæki og búnað, en áður var
oftast látið við það sitja að segja ný-
liðum hvar kojan þeirra væri.
Það er athyglisvert að þær útgerð-
ir sem sýnt hafa sjóslysavörnum
mestan áhugam, eru þær útgerðir
sem best eru reknar og skila mestum
arði í þjóðarbúið.
Slysavarnaskólar sjómanna efld-
ust mjög í heiminum í kjölfar þess að
olíuvinnsla hófst á sjávarbotni.
Stjórnendum olíufélaganna blöskr-
aði sú sóun sem varð vegna slysa og
óhappa, sem flest mátti rekja til
„mannlegra mistaka“. Settar voru
strangar reglur um þjálfun áhafna á
olíuborpöllum og mun strangari en
alþjóðareglur kváðu á um. Olíufyrir-
tækin töldu slíka öryggisþjálfun
áhafnanna fjárfestingu sem myndi
margborga sig og það reyndist líka
svo. Þetta varð stjórnvöldum víða
um lönd og framsýnum útgerðarfé-
lögum hvatning til að feta í sama
sporið. Norðmenn t.d. eru harðir á
því að hinir fjölmörgu og fullkomnu
slysavarnaskólar þeirra séu einhver
besta fjárfesting sem völ sé á og skili
margföldum arði.
Á árunum 1964-86 hafa orðið hér
við land 415 banaslys á sjó og bóta-
skyld slys á mönnum um þrjátíu
sinnum fleiri. Fórnarlömbin eru flest
ungir menn í blóma lífsins. En á fjár-
lögum yfirstandandi árs er einungis
veitt tíu milljónum króna til öryggis-
fræðslu sjómanna! Hvenær á að
sporna við svo um munar?!
Ég ítreka að það þarf nauðsynlega
að efla Slysavarnaskólann, koma
upp fullkominni aðstöðu á landi með
aðgang að sjó, og skapa skólanum
traustan fjárhagslegan grundvöll. Ég
óska þess að sá dagur renni upp að
slysatíðni okkar sjómanna verði ekki
meiri en meðal annarra stétta og við
megum sem flestir koma heilir í höfn
til fjölskyldna okkar og ástvina. Þar
hefur Slysavarnaskóli sjómanna
miklu hlutverki að gegna,“ sagði
Þorvaldur Axelsson að lokum.
J.F.Á.