Morgunn - 01.12.1920, Blaðsíða 57
MORGUNN
135
Mannkynið heflr reynt hina aðferðina — að haga sér
eins og ekkert annað líf væri til, að miða alt við þetta
líf. Og öll veröld þess liggur flakandi í sáruin. Dr. G.
F. heldur, að þetta stafi alls ekki af neinni vanþekking,
allir menn vita það, »að réttlæti, sannleiksást og kærleik-
ur hafi gildi í þessu lífi«. Mér er ekki með öllu Ijóst, á
hverju hann reisir þá sannfæring. tg er þess ekki full-
vís — mér þykir það jafnvel mjög ólíklegt — að Haeckel
hafi talað móti betri vitund, þegar hann hélt því fram,
að siðfræði kristindómsins grundvallist ekki á neinu, enda
sé með öllu gagnslaus i framkvæmdinni. Eða þá Nietzche,
þegar hann flutti hið nýja fagnaðarerindi, að sælir séu
þeir, er ófriðinn hefja, og að skaðlegra en allir lestir sé
meðaumkunin með þeim, sem veikir séu og bjargþrota.
Eða Bernhardi, þegar hann heldur því fast að mönnum,
í samræmi við bæði þau stórmenni, sem eg hefi nefnt, að eng-
inn réttur sé til annar en valdið. Eg tel það ekki held-
ur áreiðanlegt, að auðkýfingnum sé það ljóst, livert gildi
réttlætið, sannleiksástin og kærleikurinn liefir í þessum
heimi, þegar hann gerir bandalag við aðra auðkýfinga til
þess að koma kúgunarverði á vörur sínar úti um allan
heim og bæta miljón á miljón ofan við eigur sínar. Eða
8tjórnmálamaðurinn, sem beitir takmarkalausum ósann-
indum,undirferliograngindum,til þess að fá framgengt veru-
legum eða imynduðum hagsmunum þjóðar sinnar. Eða
hershöfðinginn, sem til hefnda fyrir verulegar eða ímyndaðar
misgjörðir óþektra manna lætur lífláta múg saklausra
manna og flytja ungar stúlkur burt úr átthögum sínum í
það, sem verra er en nokkur þrældómur. Eg hygg, að
fullyrða megi um alla þessa menn, og svo ótal marga aðra,
hvort sem jafnmikið hefir borið á þeim eða margfalt minna,
að hafi þeir nokkurn tíma verulega komið auga á það, að
réttlæti, sannleiksást og kærleikur liafi gildi i þessu lífi,
þá haldi þeir, að að minsta kosti sé annað, sem liaíi enn
meira gildi.
Og mér finst það mjög eðlilegt, ef þetta lif er ein-