Morgunn - 01.12.1920, Blaðsíða 114
.192
MOKGUNH
feikna-framförum á nokkrum öldum, en fyrir sálarleg og
lífeðlisleg öfl eru þúsund ár sem einn dagur.
Eg ætla nú að segja nokkuð frá slíkum fyrirbrigðum
utan spíritistiskra tilrauna, einkum á Indlandi. En fyrst
vil eg benda mönnum á, að sérlega mikið er um slíka
atburði í Ritningunni, í galdramálum síðari alda og í sam-
bandi við helga menn katólskrar kirkju. Auðvitað mál
er það, að fornar frásagnir sanna út af fyrir sig lítið, en
ef þær eru studdar af núlegri reynslu — ef fyrirbrigðun-
um er lýst á svipaðan hátt að fornu og nýju og með ýms-
um þjóðum —, þá setja þær nútiðarfyrirbrigðin inn í sögu-
legt samhengi, sem er harla mikilsvert i augum nútiðar-
manna.
Hvernig hin ósjmilegu öfl fari að því að framkvæma
fyrirbrigðin, vitum vér ekki. Helzt virðast þó rannsóknir
dr. Crawfords í Belfast varpa nokkru ljósi á aðferðina,
»modus operandi*, og eru þær á allan hátt hinar merki-
legustu.1)
II.
Forn-Grikkir þektu flest þau dularfullu fyrirbrigði,
sem spíritistar síðast-liðinnar aldar hafa fundið af nýju.2)
Nýplatónski heimspekingurinn Jamblichos kemst t. d.
þannig að orði — og ræðir hann þar um dulspekinga þá,
er æfðu með sér þá hæflleika, er vér myndutn nú nefna
miðilsgáfur:
»Oft sjá menn á augnubliki innblásningarinnar, eða
,þegar hinn hrífandi andblær er úti [o: þegar miðillinn
fellur í dá, eða vaknar af því], eldlega syn — kraftinn, sem
D Um llkamlegu fyrirbrigöin or litiö til á islonzku, ajá þó: Einar
H. Kvaran: Dularfnll fyrirbrJgíSi, Rv. 1906; H ar. Niolsson: Kirkjan og
ódauðleikasannanirnar; Tweedale: Út yfir gröf og dauða (18. lcap.), og
Ágást H, BjarnaBon: Kannsókn (lularíullra [yrirbrigða (i Andvara 1914).
Sbr. einnig Htírm. Jónasson: Dulrúnir, bls. 166 o. s. („Þyngd og kraftur").
a) Sjú t. d. dr. Carl du Prel: Die Mystik der alten Griechen
Lpz. 1888.