Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1919, Page 50

fjölda margir menn alt frá heimspekingnum Leibniz,
sem uppi var á 17. öld, verið að braska við að búa
til alsherjar tungumál. Skiftu slík mál mörgum-tugum,
er stungið hafði verið upp á, en ekki bygði Zamen-
hof á peim, pegar hann var að búa til sitt mál, enda
pekti hann pá lítið eða ekkert til peirra. Pau komust
heldur engin svo langt, að farið væri að nota pau,
nema að eins eitt, sem hét volaptik, er prestur einn
pýskur, Johan Martin Schleyer, hafði komið fram
með áríð 1878. P’að fékk svo góðar viðtökur, að á
fáum árum lærðu pað margar púsundir manna víða
um lönd og árið, sem eserantó birtist (1887), héldu
fylgismenn volapúks 2. allsherjarfund sinu í Múnchen.
Horfurnar voru pví ekki sérlega glæsilegar fyrir esp-
erantó, pegar pað kom fram, pað virtist ekki efnilegt
fyrir penna unga og öllum ókunna, bláfátæka lækni
að vera að basla við að koma á framfæri nýju tungu-
máli eftir sjálfan sig, einkum par sem lika ýmsar
aðrar uppástungur komu fram frá mönnum, sem
stóðu miklu betur að vígi. Að esperantó eitt alira
pessara mála skyldi ryðja sér til rúms og taka sæti
volapúks má pví eingöngu pakka kostum málsins
sjálfs.
Zamenhof var heldur ekki að rejma að nota málið
til pess að ota sjálfum sér fram, pví að hann var jafnt
í ritum sínum sem framkomu flestum hógværari og
látlausari og laus við allan sjálfbyrgingsskap. í riti,
sem hann gaf út i byrjun ársins 1888, segir hann
meðal annars svo: »Eg vil ekki vera skapari málsins,
ég vil að eins vera frumkvöðull pess. Allar breyting-
aruppástungur, sem ég fæ, mun ég ásamt áiiti mínu
um pær leggja undir dóm alpjóðar eða einhvers hinna
nafnkendu vísindafélaga, ef nokkurt peirra vildi tak-
ast slíkt starf á hendur. Ef svo skyldi fara, mun ég
pegar senda pví öll pau plögg, sem hjá mér eru,
leggja málið algerlega í liendur pess og hverfa sjálfur
með mestu gleði af sjónarsviðinu fyrir fult og alt, og
(22)