Hugur - 01.01.2006, Side 23

Eigingildi i náttúrunni - heimspeki á villigötum?
21
einni bóka sinna - telur hann okkur geta öðlast skilning á sköpunarferlum
náttúrunnar. Eg er fullkomlega sammála! En er ekki hér einmitt um að ræða
hlutlæg gildi í náttúrunni?
Þetta er því samræða okkar í milli og þessi ágreiningsefni og önnur hvetja
okkur til að halda henni áfram. Ég vona að þessir fræðimenn séu ánægðir
með að hafa mig með í sinni landslagsmynd; ég er að minnsta kosti ánægð-
ur með að hafa þá inni í minni mynd.
Ég er þeirrar skoðunar að tilgangurinn með því sem ég er að fást við sé að
bjarga náttúrunni en ekki að hagnast persónulega. Hins vegar hef ég stund-
um hlotið óvæntan frama sem er auðvitað gefandi fyrir mig. Ég ólst upp í
austurhluta Bandaríkjanna, fékk góða menntun í eðlisfræði og stærðfræði,
tók doktorspróf við þekktan skoskan háskóla en tók síðan upp á því að ráfa
aleinn um skóga. Þessi brjálaði Rolston-náungi hélt að fiðrildin og barrtrén
hefðu gildi! Hann hafði ekki hlustað á kennarana sína sem sögðu honum að
náttúran sem slík væri án allra gilda. Hann hafði misst af Upplýsingunni.
Síðan fór hann vestur í land og varð verulega skrýtinn, heimspekingur á villi-
götum \a philospher gone wild\.
En svo byrjaði ég að skrifa og komst að raun um að einhveijum þóttu skrif
mín áhugaverð, að minnsta kosti seldust bækur mínar víða. Ég varð fiirðu
lostinn þegar mér bauðst að flytja Gifford-fyrirlestrana við Edinborgar-
háskóla - ég, þessi stórundarlegi náungi í vesturhluta Bandaríkjanna, próf-
essor við kúaháskóla, fæ boð um að flytja erindi í einni frægustu fyrirlestra-
röð í heimi!
Nokkrum árum seinna fékk ég símtal frá Jack Templeton - og viti menn!
- ég hafði hlotið Templeton-verðlaunin fyrir vinnu mína. Ég held að fólk
hafi misst andlitið og sagt hvert við annað: Rolston, er það ekki þessi trjá-
elskandi náttúruvinur og kanóbrjálæðingur fyrir vestan - og samt hefur hann
fengið að fara til New York og inn á gólf í Buckinghamhöll til að taka við
haug af peningum fyrir verk sín? Þetta er furðulegur heimur en h'ka yndis-
legur staður til að hfa í og hugsa; einhver virðist vera að hlusta.
Hefurpú tekið eftir einhverri breytingu á sambandinu á milli náttúrusiðfrœði og
móðurgreinarinnar á þeim þrjátíu árum sem liðin eru frá þvíþú gafst út þína
fyrstu bók?
Já. Á síðustu þrjátíu árum hafa heimspekingar neyðst til að viðurkenna nátt-
úrusiðfræði sem réttmæta undirgrein heimspeki. Þegar ég byrjaði voru eng-
in ritverk til á sviði náttúrusiðfræði. Fólki fannst ég vera kynlegur kvistur og
alveg á mörkunum. Sumum - jafnvel mörgum - finnst það sjálfsagt enn. En
menn verða að horfast í augu við þá staðreynd að nú hafa verið gefnar út á
milli þrjátíu og fjörutíu sýnisbækur í náttúrusiðfræði; skrifaðar hafa verið vel
á fjórða tug skipulegra ritverka á þessu sviði; og tímaritin sem helguð eru
fræðigreininni eru orðin fjögur talsins. Og menn verða að horfast í augu við