Hugur - 01.01.2006, Side 189

Snilld einlœgninnar
187
sögu í þróuninni samkvæmt Darwin; þær flytjast ekki til næstu kynslóðar
með líffræðilegum erfðum og ganga til baka þegar umhverfisáhrifunum
lýkur. Þróun samkvæmt kenningunni hlýtur því að hafa tekið langan tíma í
jarðsögunni. Darwin víkur að þessu á þó nokkrum stöðum í bókinni um
Upprunann og telur þá greinilega að tíminn til þróunar sé feikinógur sam-
kvæmt vitnisburði jarðsögunnar.
Eðhsfræðingar á þessum tíma töldu sig hins vegar geta reiknað út aldur
jarðar og sólar með hjálp þeirrar undirgreinar eðlisfræðinnar sem nefnist
varmafræði og hafði einmitt slitið barnsskónum um þessar mundir. Menn
hugsuðu sér að jörð og sól hefðu í upphafi verið venjulegir, heitir hlutir sem
kólnuðu síðan með tímanum vegna orkulosunar með venjulegri varmageisl-
un, svipað og heitur kolaofn kólnar þegar kolin eru brunnin. Þetta líkan
þeirra var í samræmi við þekkingu þessara tíma og leiddi til þeirrar ályktun-
ar að aðeins væru liðnar 30-100 milljónir ára frá því að jörðin hefði kólnað
nógu mikið til að h'f gæti þrifist hér. Þessi tími var margfalt minni en Darw-
in „þurfti" til að lífið hefði getað orðið til með þróun í öllum þeim myndum
sem það sýnir nú á dögum. Darwin var í rauninni varnarlaus gagnvart þess-
ari gagnrýni sem kom frá sjálfri „drottningu raunvísindanna", þeirri grein
þeirra sem virtist hafa náð mestum þroska og nákvæmni í forsögnum sínum.
Það var því ekki að ástæðulausu sem hann sagði um þetta fleyg orð: „Ég tek
sólina mjög nærri mér.“
Darwin breytti bókinni um Upprunann talsvert í síðari útgáfum. I sh'kum
tilvikum er það yfirleitt síðasta útgáfan sem er notuð eftir daga höfundar.
Svo er þó ekki hér, heldur er það yfirleitt önnur útgáfan sem nú er að finna
í bókabúðum og það er líka hún sem hefur verið valin til þýðingar á ís-
lensku. Mestu breytingarnar gerði Darwin á sjöttu útgáfunni sem varð sú
sfðasta sem hann stóð sjálfur að og kom út árið 1872. Með þessum breyt-
ingum reyndi hann að mæta þeirri gagnrýni sem bókin hafði orðið fyrir og
tókst það að talsverðu leyti að undanskildu því sem síðast var nefnt, um ald-
ur jarðarinnar. Sá hnútur leystist ekki fyrr en menn uppgötvuðu geislavirkn-
ina í lok nítjándu aldar. Þá komust menn að því að jörð og sól eru ekki
venjulegir kólnandi hlutir heldur sækja í sífellu geislunarorku til kjarnorku
í efninu í iðrum sínum og kólna því miklu hægar en Kelvin lávarður hafði
gert ráð fyrir. Nú á dögum er tahð að líf hafi verið á jörðinni í 3,5 milljarða
ára eða svo, og það er feikinógur tími til þess að lífið hafi getað þróast eins
og raun ber vitni.
Ein kaldhæðnin í þessari sögu er annars sú að breytingarnar sem Darwin
gerði á bókinni í síðari útgáfum eru yfirleitt ekki til bóta frá sjónarmiði
nútímaþekkingar. Þannig var hann í rauninni of undanlátssamur gagnvart
gagnrýninni. Jafnframt er eins og hyggjuvitið sem hann studdist við í fyrstu
útgáfunni hafi átt meira sameiginlegt með þekkingu síðari tíma heldur en
þær hugmyndir sem hann treysti sér til að rökstyðja og verja fyrir þeirri
gagnrýni sem vísindamenn á síðari hluta 19. aldar töldu bitastæðasta.