Hugur - 01.01.2006, Side 191

Snilld einlægninnar
189
bestu og nytjamestu dýrunum. Sakir þessa væru að jafnaði fleiri af-
kvæmi sett á vetur undan kostabestu dýrunum en undan hinum lak-
ari og við þessar aðstæður færi fram ákveðin tegund af óviljandi vali.
Dýr eru mikilsmetin, jafnvel meðal villimanna á Eldlandi, því að í
hallærum deyða þeir og eta frekar gamlar konur en hunda sína, sem
þeir telja verðmætari (101-102).
Því er þetta tilfært hér að íslendingar hafa verið afar seinir til að tileinka sér
þær aðferðir sem Darwin lýsir þarna. Skipulegar kynbætur, sem Darwin
mundi kalla viljandi, hófust ekki á Islandi fyrr en um það bil tveimur öldum
á eftir öðrum þjóðum Vestur-Evrópu.
I öðrum kafla fjallar Darwin síðan um breytileika náttúrunnar. Hann
bendir á að útbreiddar og algengar tegundir með samfellda dreifingu eru
breytilegastar. En ef ættkvísl er fjölskrúðug h'kist hún oft útbreiddri tegund
og afbrigðum hennar, og tegundir ættkvíslarinnar hafa þá oft takmarkaða út-
breiðslu hver um sig.
Hér er vert að taka eftir því að Darwin hefur ekki eins skýra hugmynd um
tegundarhugtakið og líffræðingar nútímans. Samkvæmt þeim er tegund safn
þeirra lífvera sem geta átt frjó afkvæmi saman en á tímum Darwins var þetta
ekki orðið svo vel skilgreint. Engu að síður sýnir hann mikla næmni í um-
ræðu sinni um þessa hluti. Þannig ber hann fram harða gagnrýni á tegundar-
hugtakið eins það var þá notað í fræðunum og fer oft furðu nærri því að setja
fram þá skilgreiningu nútímans sem lýst var hér á undan.
En ein meginniðurstaða hans er að sjálfsögðu sú að afbrigði í náttúrunni
verði smám saman að tegundum, þannig að hér er komið að lykilatriðinu
sem hann kaus að setja í titil bókarinnar: Uppruni tegundanna. Eftir rækilega
umræðu um ýmsar hliðar á þessu segir hann:
Ef vér hins vegar aðhyllumst þá skoðun að hver tegund sé sérstakt
sköpunarverk, þá veitir það enga augljósa skýringu á því að afbrigð-
in eru fleiri innan tegundaauðugra en tegundasnauðra ættkvísla
(125).
Hér tekur Darwin af öll tvímæli um að „andstæðingur" hans — kenningin
sem hann beinir spjótum sínum að - er sú hugmynd að tegundirnar séu
skapaðar hver um sig. Þetta þema skýtur síðan upp kollinum öðru hverju í
allri bókinni.
Lífsbarátta og náttúruval
I þriðja kafla fjallar Darwin um lífsbaráttuna sem hann kallar svo. Við get-
um ef til vill hugsað okkur að heimurinn væri þannig að nóg rými væri fyrir
alla, það er að segja fyrir allar tegundir og afbrigði sem verða til þegar breyti-