Læknablaðið : fylgirit - 01.02.2001, Qupperneq 9

ÍÐORÐAPISTLAR LÆKNABLAÐSINS 1-130
Jóhann Heiðar
Jóhannsson
Formáli höfundar
Með pessu riti rætist gamall draumur um að
gera efni íðorðapistlanna aðgengilegt á einum stað.
Hugmyndin um fylgirit með Læknablaðinu kom
fram í lok árs 1997 þegar fjöldinn stefndi í að fylla
hundraðið og var vel tekið af hálfu blaðsins. Vinnan
við að safna pistlunum saman og samræma þá
reyndist hins vegar meiri en svo að fyrsta áætlun gæti
staðist. I ljós kom að Læknablaðið hafði ekki geymt
pistlana á tölvutæku formi og því varð höfundur að
gera leit í eigin geymslum. Þar fundust þá disklingar
úr þremur kynslóðum tölva með texta úr þremur
mismunandi ritvinnsluforritum. Einnig kom í ljós að
ýmsar smábreytingar á próförk, höfðu ekki alltaf
verið geymdar og loks voru nokkrir pistlanna
„týndir". Sú breyting sem gerð var á Læknablaðinu
um áramótin 1999-2000 varð þó til þess að gengið var
til vinnu af krafti og ákveðið að láta safnið ná til þess
sem birtist í Fréttabréfi lækna og í Læknablaðinu
með gamla útlitinu, samtals 117 pistla. Farið var yfir
hvern einasta pistil, villur leiðréttar og geymdi
textinn borinn saman við þann birta. Leturbreytingar
voru samræmdar eftir bestu getu, titlar ákveðnir og
útbúin var orðaskrá með tilvísunum. Enn urðu
óvæntar tafir og var þá ákveðið að fjölga pistlunum
þannig að safnið næði ti! allra pistlanna fram að
útgáfu fylgiritsins.
Hugmyndin að reglubundnum íðorðaþáttum í
Fréttabréfi lækna kom frá Erni Bjarnasyni,
formanni Orðanefndar og þáverandi ábyrgðar-
manni Læknablaðsins, eftir að undirritaður hafði
skrifað ritdóm um Iðorðasafn lækna sumarið 1989.
Þá var undirritaður jafnframt kvaddur til starfa í
Orðanefnd læknafélaganna. Vinnu við íðorðasafn
lækna var þá nánast lokið en framundan voru
nýjar þýðingar á Nomina Anatomica, Nomina
Histologica og Nomina Embryologica. Síðar
bættist svo við heildarþýðing á Alþjóðlegu sjúk-
dómaskránni, ICD-10. Óhætt er að segja að þarna
hafi, eins og svo oft áður, lítil þúfa velt þungu
hlassi.
Viðhorfi höfundar verður best lýst með
tilvitnun í fimmtugasta pistilinn:
„Undirritaður hefur haft mikla skemmtun af
því að skrifa pistlana og af því að vinna þá
forvinnu sem nauðsynleg er í hvert skipti. Óskir og
tilmæli um að aðrir læknar tækju að sér einn og
einn pistil hafa hins vegar lítinn árangur borið,
einungis tveir af þessum 50 eru ritaðir af öðrum.
Væntanlega er slíkt þó ekki með öllu útilokað þó
að síðar verði. Þó að „önnur verkefni, leti og
almenn vesöld“ komi stundum í veg fyrir
framkvæmdir, eins og segir í fyrrnefndum ritdómi,
þá eru engin áform um að hætta pistlaskrifum að
sinni. Ljóst er að áhugi lækna á málvöndun er
smátt og smátt að aukast. Víst er líka að strangar
kröfur Læknablaðsins um vandað mál á
fræðigreinum íslenskra lækna leggja lóð á rétta
vogarskál. Þá gerir almenningur einnig auknar
kröfur til lækna og annarra heilbrigðisstarfsmanna
um að skrif þeirra, umræður og útskýringar séu á
íslensku en ekki á lœknamáli“.
Þakkir
Örn Bjarnason, læknir, fær þakkir fyrir stöðuga
hvatningu og óbilandi stuðning. Starfsmenn
Læknablaðsins, en þó sérstaklega Birna Þórðardóttir,
fá þakkir fyrir gott samstarf og jákvætt viðhorf á
liðnum árum. Þröstur Haraldsson sá um fyrstu
uppsetningu á pistlunum í þessu formi og hafi hann
þakkir fyrir.
Lesendur, tillögusmiðir og allir þeir sem lagt
hafa til gagnrýni, hugmyndir eða efni á einn eða
annan hátt, fá þakkir fyrir þá hvatningu sem í því
hefur falist. Sérstakar þakkir fær þó Laufey
Gunnarsdóttir, sem ekki aðeins hefur mátt sjá á
bak eiginmanni sínum í fangbrögð við tölvuna
eina helgi í hverjum mánuði, heldur hefur einnig
af stakri þolinmæði lesið pistlana yfir og leiðrétt
ritvillur. Þá tölvufærði hún alla „týndu“ pistlana
að nýju, bar saman texta og las verkið yfir í heild
sinni.
Reykjavík á þrettándanum 2001
JÓHANN HEIÐAR JÓHANNSSON
Læknablaðið / FYLGIRIT 41 2001/87 9