Tímarit Máls og menningar - 01.10.1941, Blaðsíða 27

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
121
leitt hugmynd um, livaö málvilla er, en um það leyfi ég
mér að efast fyrirfram. Og meðan þeir liafa ekki sýnt í
málfræði önnur afrek en æpa „málvilla, málvilla“, er
þeir liafa fyrir sér aðrar ritreglur en þeir þekkja sjálfir,
komast þeir því miður ekki hjá því að vera sakaðir um
strákalæti á almannafæri.
Það má auðvitað lengi deila um, hvernig orð skuli setja
saman, vegna þess, meðal annars, að um slíkt eru ekki
einu sinni til almennar reglur. Illa menntaður maður og
framhleypinn að sama skapi getur flett endalaust upp á
samsettum atviksorðum, fornöfnum og forsetningum i
livaða íslenzkri orðahók sem er, og æpt „málvilla, mál-
villa“. Ég tek af handahófi noklcur dæmi samsettra „smá-
orða“ úr orðahók Blöndals: aðeins, áfram, allskonar, alltaf,
einhverntima, einhvernveginn, emnsaman, einusinni, ein-
hver, einnig, ennþá, framhjá, framundan, livenær, hingað,
hvernig, framlijá, frammá, frammí, hvarvetna, hvaðanæva,
jafnvel, kringum, meðfram, nokkurskonar, svolítið, slík-
ur, sérliver, sumstaðar, ýmiskonar, þangað, þannig, þess-
vegna, þessháttar, öðruvísi o. s. frv.
í Vopnum kvöddum liafði ég fyrir mér ritreglur Jóns
Sigurðssonar forseta, sem, mikið var gaskað af i Tíman-
um um það bil, sem ég var að þýða bókina, og tók ég þær
eftir með þeirri höfuðundantekningu að skrifa grannan
raddstaf á undan ng, þ. e. a. s. lcingur og löng, en forset-
inn skrifai lángur, laung, úngur, þíng og þar fram eftir
götunum. P er einnig sjaldnar haft á undan t-i en hjá hon-
um. Jón Sigurðsson forseti hafði þá ritvenju að skrifa
t. d. innanum, hinsegin, apturáhak, sérílagi, uppúr, uppá,
útúr, svosem, framyfir, þarnæst, hingaðtil, þangaðtil, sérí-
lagi o. s. frv., og tók ég upp þessa venju.
Auðvitað vílar Barnakennarafélag Þingeyjarsýslu ekki
fyrir sér að samþykkja, að Jón Sigurðsson forseti liafi ver-
ið fákunnandi í íslenzku, fremur en skóladúxinn gamli
að sanna, að Alexanders saga Brands ábóta sé hæði
dönskuskotin og skrifuð á ljótu máli — öll íslenzk verð-